Okupowana Polska była jednym z frontów II wojny światowej. Wydarzenia na tym obszarze wpływały na inne teatry działań, a sytuacja na świecie nie mogła pozostać bez wpływu na los Polaków i przebieg ich walki o wolność. Kalendarium, zestawienie ciągu wydarzeń, pozwoli lepiej poznać historię Armii Krajowej oraz zrozumieć kontekst wydarzeń i podejmowanych decyzji.
1 września
Niemcy atakują Polskę! Rozpoczyna się najkrwawszy konflikt zbrojny w dziejach świata
3 września
Wielka Brytania i Francja wypowiadają wojnę III Rzeszy
17 września
Wypełniając zapisy paktu Ribbentrop-Mołotow, ZSRS atakuje Polskę od wschodu
27 września
Powołanie Służby Zwycięstwu Polski
28 września
III Rzesza i ZSRS podpisują układ o przyjaźni, na mocy którego m.in. wspólnie zwalczają polskie podziemie niepodległościowe
6 października
Kapitulacja Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Kleeberga. Koniec wojny obronnej
9 października
Mjr Henryk Dobrzański przyjmuje pseudonim „Hubal” i tworzy Oddział Wydzielony Wojska Polskiego
10 października
Pierwsze posiedzenie Głównej Rady Politycznej
5 listopada
Ukazuje się pierwszy numer „Biuletynu Informacyjnego”, głównego organu prasowego Polskiego Państwa Podziemnego
13 listopada
Przekształcenie Służby Zwycięstwu Polski w Związek Walki Zbrojnej
30 listopada
Agresja ZSRS na Finlandię
21 stycznia
Zbrojne wystąpienie przeciwko władzy sowieckiej w Czortkowie na Podolu, tzw. powstanie czortkowskie
26 lutego
Z przekształcenia Głównej Rady Politycznej powstaje Polityczny Komitet Porozumiewawczy
5 marca
Uchwała radzieckiego Biura Politycznego KC WKP(b) ws. zamordowania polskich jeńców wojennych i więźniów
30 marca
Zwycięska bitwa hubalczyków pod Huciskiem, pierwsza bitwa partyzancka II wojny światowej
3 kwietnia
NKWD rozpoczyna masowe egzekucje polskich jeńców i więźniów
9 kwietnia
Niemcy atakują Danię i Norwegię
20 kwietnia
Powstaje Związek Odwetu, struktura ZWZ przeznaczona do prowadzenia sabotażu i dywersji
30 kwietnia
Śmierć w boju mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, dowódcy Oddziału Wydzielonego Wojska Polskiego
10 maja
Atak Niemców na kraje Beneluksu. Początek agresji na Francję
28 maja
Wojska francuskie, brytyjskie i polskie zdobywają Narwik
14 czerwca
Armia Czerwona wkracza na Litwę
17 czerwca
Armia Czerwona wkracza na Łotwę i do Estonii
22 czerwca
Kapitulacja Francji
3 lipca
Utworzenie Zbiorowej Delegatury Rządu RP na Kraj
10 lipca
Początek lotniczej bitwy o Anglię
19 września
Witold Pilecki daje się aresztować, by trafić do obozu w Auschwitz
27 września
Niemcy, Włochy i Japonia podpisują tzw. pakt trzech
3 grudnia
Cyryl Ratajski zostaje delegatem rządu na kraj
27 grudnia
Powstaje młodzieżowa Organizacja Małego Sabotażu „Wawer”
16 lutego
Pierwszy skok cichociemnych do Polski
6 kwietnia
Atak Niemiec na Jugosławię i Grecję
22 czerwca
Początek wojny niemiecko-radzieckiej
30 lipca
W Londynie Polska i ZSRS podpisują układ Sikorski-Majski
14 sierpnia
Wielka Brytania i Stany Zjednoczone podpisują Kartę Atlantycką
26 października
Do kraju wraca marsz. Edward Rydz-Śmigły, by kontynuować walkę z okupantem
7 grudnia
Japoński atak na amerykańską bazę w Pearl Harbour
11 grudnia
Niemcy i Włochy wypowiadają wojnę Stanom Zjednoczony
7 stycznia
Armia Czerwona odrzuca wojska niemieckie spod Moskwy
14 lutego
Na bazie ZWZ powstaje Armia Krajowa
21 lutego
Akcja „Bollwerk” – AK niszczy niemieckie magazyny w Poznaniu
20 marca
W Warszawie na murach po raz pierwszy pojawia się kotwica Polski Walczącej
24 marca
Początek ewakuacji armii gen. Władysława Andersa z ZSRS
23 sierpnia
Niemcy docierają do Stalingradu i rozpoczynają atak na miasto
7 października
Akcja „Wieniec” – atak na infrastrukturę kolejową wokół Warszawy
4 grudnia
Przy Delegaturze Rządu na Kraj powstaje Rada Pomocy Żydom „Żegota”
24 grudnia
Armia Krajowa, Bataliony Chłopskie, Gwardia Ludowa i radzieckie oddziały partyzanckie wzniecają powstanie zamojskie
18 stycznia
Oddział „Ponurego” atakuje niemieckie więzienie w Pińsku
22 stycznia
Utworzenie Kedywu AK
31 stycznia
Kapitulacja wojsk niemieckich pod Stalingradem
9 lutego
Oddział UPA dokonuje mordu polskiej ludności w Parośli. Początek rzezi wołyńskiej
21 marca
Powołanie Krajowej Reprezentacji Politycznej
26 marca
Akcja pod Arsenałem w Warszawie
10 kwietnia
Organizacja Specjalnych Akcji Bojowych Armii Krajowej dokonuje zamachu bombowego na Dworcu Głównym w Berlinie
11 kwietnia
Niemcy informują o odnalezieniu masowych grobów polskich jeńców w Katyniu
19 kwietnia
Wybucha powstanie w warszawskim getcie
23 kwietnia
Na Dworcu Głównym we Wrocławiu AK dokonuje zamachu bombowego na pociąg z żołnierzami Wehrmachtu
25 kwietnia
ZSRS zrywa stosunki dyplomatyczne z rządem polskim w związku ze sprawą zbrodni katyńskiej
26 kwietnia
Witold Pilecki ucieka z obozu KL Auschwitz
6 maja
Gestapo aresztuje Floriana Marciniaka, pierwszego naczelnika Szarych Szeregów
7 maja
W ZSRS rozpoczyna się formowanie polskiej armii u boku Armii Czerwonej
16 maja
Koniec powstania w getcie warszawskim
20 maja
Odbicie pod Celestynowem więźniów transportowanych z Zamku w Lublinie do Auschwitz
19 czerwca
Powstanie iwienieckie
30 czerwca
Gestapo aresztuje gen. Stefana „Grota” Roweckiego
10 lipca
Alianci lądują na Sycylii
15 lipca
W strukturach AK powstaje Kierownictwo Walki Podziemnej
17 lipca
Dowódcą Armii Krajowej zostaje gen. Tadeusz Bór-Komorowski
6 sierpnia
Rozbicie niemieckiego aresztu w Starachowicach
12 sierpnia
Kedyw AK przeprowadza brawurową akcję „Góral”
23 sierpnia
Koniec bitwy pancernej pod Kurskiem
31 sierpnia
Oddział Waldemara Szwieca „Robota” na kilka godzin opanował Końskie
7 września
AK likwiduje zastępcę komendanta Pawiaka Franza Bürckla
8 września
Kapitulacja Włoch
26 września
AK przeprowadza akcję odwetową „Wilanów”
16 listopada
Bitwa oddziału „Bomby” z UPA koło Huty Starej
4 stycznia
Armia Czerwona przekracza przedwojenną granicę polsko-radziecką
15 stycznia
27 Wołyńska Dywizja Piechoty jako pierwszy oddział Armii Krajowej rozpoczyna akcję „Burza”
1 lutego
Kedyw AK likwiduje Franza Kutscherę, dowódcę SS i Policji dystryktu warszawskiego
14 maja
Bitwa Zgrupowania Stołpeckiego AK z dwiema brygadami sowieckiej partyzantki w Kamieniu Stołpeckim
18 maja
2 Korpus Polski zajmuje klasztor na szczycie Monte Cassino
20 maja
Patrol AK odnajduje nad Bugiem niewypał niemieckiego pocisku rakietowego V-2
31 maja
Atak partyzantów na statek „Tannenberg”, przewożący Wisłą żołnierzy niemieckich
4 czerwca
Amerykanie zajmują Rzym
6 czerwca
Alianci lądują na plażach Normandii
16 czerwca
Śmierć w boju mjr. Jana Piwnika „Ponurego”
22 czerwca
Armia Czerwona rozpoczyna operację „Bagration”
13 lipca
Zakończenie akcji scaleniowej Batalionów Chłopskich i Armii Krajowej
13 lipca
Armia Krajowa i Armia Czerwona zajmują Wilno
17 lipca
NKWD aresztuje zaproszonych na rozmowy dowódców AK okręgu wileńskiego
20 lipca
Zamach na Adolfa Hitlera w „wilczym szańcu”
22 lipca
Ogłoszenie Manifestu PKWN
22 lipca
Oddział por. „Sama” oswobadza obóz Baudienst
25 lipca
Akcja Most III – odnalezione przez AK szczątki pocisku V-2 zostają przetransportowane samolotem na Zachód
28 lipca
Akcja „Burza” we Lwowie. Po zakończeniu walk oddziały AK zostały rozbrojone, zaś dowódcy uwięzieni
1 sierpnia
Wybucha Powstanie Warszawskie
21 sierpnia
Pierwsza bitwa między oddziałami Armii Krajowej i Armii Czerwonej pod Surkontami
25 sierpnia
Wyzwolenie Paryża
6 września
Grupa AK „Kampinos” niszczy tartak w Piaskach Królewskich
17 września
Rozpoczyna się operacja Market-Garden
3 października
Kapitulacja Powstania Warszawskiego. Gen. Tadeusz „Bór” Komorowski udaje się do niewoli. Obowiązki dowódcy Armii Krajowej przejmuje, pozostający w konspiracji, gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek”
16 grudnia
Początek niemieckiej ofensywy w Ardenach
28 grudnia
Ostatni zrzut cichociemnych na teren okupowanej Polski
17 stycznia
Armia Czerwona zajmuje Warszawę
17 stycznia
Rozwiązanie „Szarych Szeregów”
19 stycznia
Rozwiązanie Armii Krajowej
22 marca
Wojska alianckie forsują Ren
27 marca
NKWD podstępnie aresztuje 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. W czerwcu 1945 roku w Moskwie odbył się ich pokazowy proces
16 kwietnia
Armia Czerwona rozpoczyna szturm na Berlin
8 maja
Kapitulacja III Rzeszy, koniec II wojny światowej w Europie
1 lipca
Rada Jedności Narodowej ogłasza Testament Polski Walczącej
autor zdjęć: Sylwester Braun ps. Kris/Muzeum Warszawy
komentarze