W Warszawie powstanie pomnik upamiętniający kobiety, które wzięły udział w największym zrywie okupowanej Europy. Monument stanie przy placu Krasińskich. Ma być odsłonięty 2 października, w dniu upadku powstania, w Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy. Inicjatorem budowy jest Fundacja Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego.
– Pomnik jest poświęcony wszystkim kobietom, które przeżyły lub zginęły w Powstaniu Warszawskim, zarówno tym, które brały w nim czynny udział: walczyły z bronią w ręku, jako sanitariuszki czy łączniczki, jak i osobom cywilnym, które przeżywały gehennę 63 dni walczącego miasta – mówi Monika Sarnecka z Fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego. Fundacja oraz Związek Powstańców Warszawskich są inicjatorami budowy monumentu.
W geście solidarności
– Uważam, że rola kobiet w powstaniu była przez lata niedoceniana. To dobrze, że zaczynamy o tym mówić i przypominać, jak wiele wysiłku włożyłyśmy w ratowanie ojczyzny. Ten pomnik będzie pięknym gestem dla nas wszystkich – mówiła Halina Jędrzejewska „Sławka”, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich podczas spotkania poświęconego budowie monumentu.
Pomnik Kobietom Powstania Warszawskiego będzie przedstawiał trzy postaci w różnym wieku. Najwyższa z nich, stojąca w środku, ma na ramieniu powstańczą opaskę. Kobiety będą trzymały się za ręce w geście solidarności. – Nie są to wizerunki konkretnych osób, to pomnik alegoryczny, a jego bohaterki mają wyrażać postawę godności, solidarności, szacunku i siły ducha – tłumaczy Sarnecka.
Rzeźbę z brązu wykona Monika Osiecka, absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Artystka jest autorką m.in. pomnika, który stanął we Francji, by upamiętnić zwycięską bitwę 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka pod Falaise.
Posągi kobiet wysokości do 180 cm staną na niskim betonowym postumencie, na którym będzie widniał napis „Kobietom Powstania Warszawskiego”. Pomnik zostanie ulokowany na placu Krasińskich na skwerze obok wejścia do Ogrodu Krasińskich. Po przeciwnej stronie placu stoi już pomnik Powstania Warszawskiego. Fundusze na budowę monumentu przekaże Polski Związek Firm Deweloperskich.
Bohaterkom – w rocznicę
W kwietniu rada Warszawy jednogłośnie zaopiniowała plan budowy pomnika. Za jego wzniesieniem opowiedział się też prezydent stolicy Rafał Trzaskowski. – Żołnierki, sanitariuszki, łączniczki, ale też matki, córki, siostry, wnuczki. Dzielne na polu walki, tragicznie dotknięte koszmarem wojny. Jesteśmy im winni pamięć – mówił wówczas prezydent Warszawy.
Fundacja Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego zna już warunki zabudowy, jej przedstawiciele złożyli też wniosek o opinię do wojewódzkiego konserwatora zabytków. Kiedy ją otrzymają, będą wnioskowali o pozwolenie na budowę. Równolegle trwają prace nad pomnikiem. Rzeźbiarka wykonała gliniany model w skali 1:1. Następnie zdjęto z niego silikonową formę, została ona wypełniona woskiem, na jej podstawie powstał brązowy odlew.
Pomnik ma zostać odsłonięty w czasie tegorocznych uroczystości 77. rocznicy powstania. – Chcemy, żeby ceremonia odbyła się 2 października, w dniu upadku zrywu, obchodzonego jako Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy, ponieważ współgra to z ideą pomnika – wyjaśnia Sarnecka.
To już trzeci pomnik, który powstaje w stolicy z inicjatywy Fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego. Dwa lata temu w parku im. Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego odsłonięto monument poświęcony gen. Zbigniewowi Ściborowi-Rylskiemu „Motylowi”, dowódcy kompanii „Motyl” w Batalionie „Czata 49”. Natomiast w zeszłym roku upamiętniono Stanisława Jankowskiego „Agatona”, cichociemnego, dowódcę plutonu „Agaton” w Batalionie „Pięść”.
Nie jest znana dokładna liczba kobiet, które wzięły udział w Powstaniu Warszawskim, szacuje się, że było ich około 7 tys. Uczestniczyły w zrywie głównie jako sanitariuszki, pielęgniarki i łączniczki. W specjalnym plutonie łączności kanałowej stanowiły ponad 60 proc. wszystkich żołnierzy. Brały też udział w działaniach powstańczych, wykonując prace minerskie czy kolportując materiały propagandowe AK. Służyły również jako telegrafistki, a część z bronią w ręku walczyła w drużynach bojowych.
autor zdjęć: Fundacja Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego
komentarze