moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Wyprawa Brygady Strzelców Karpackich do Ziemi Obiecanej

2 lipca 1940 roku gen. Alfred Reade Godwin-Austin, dowódca sił brytyjskich Palestyny, Transjordanii i Cypru, które liczyły wówczas około 30–40 tysięcy żołnierzy wydał rozkaz witający Brygadę Strzelców Karpackich. Ze swoimi prawie czterema tysiącami żołnierzy była wówczas istotnym wzmocnieniem. Tym bardziej że Brygada przybyła z Syrii wraz z ciężkim sprzętem i amunicją w dużej mierze przejętą od poprzedniego sojusznika – Francji.

19 grudnia 1939 roku Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, zaproponował szefowi sztabu armii francuskiej, gen. Maurice'owi Gamelinowi, utworzenie przy Francuskiej Armii Lewantu, stacjonującej na terenie Syrii i Libanu, polskiej dywizji piechoty górskiej (oraz eskadr lotniczych). Dywizja miała zostać sformowana z polskich żołnierzy przybywających z obozów internowania na Węgrzech i w Rumunii. Przebywało tam jeszcze kilkadziesiąt tys. Polaków. Już 30 grudnia Francuzi wyrazili zgodę, jednak ograniczyli wielkość polskiej jednostki do brygady. W konsekwencji, pozostałe – mówiąc wojskową terminologią – „zasoby osobowe” (nie przeznaczone do Lewantu), którymi wtedy dysponowano na Węgrzech i w Rumunii, skierowano do Francji, gdzie w wyniku jej klęski zostały w większości zmarnowane.

2 kwietnia 1940 roku Naczelny Wódz powołał do życia Brygadę Strzelców Karpackich, a 14 kwietnia z Paryża wyruszyła grupa (32 oficerów i 20 szeregowych), jako kadra organizacyjna i instruktorska. Byli to jedyni żołnierze wyznaczeni do Brygady rozkazem. Na dowódcę BSK został wyznaczony jednooki płk dypl. Stanisław Kopański. Lewe oko stracił 20 kwietnia 1919 podczas wyprawy wileńskiej. Był m.in. absolwentem Politechniki Warszawskiej, École d’application de l’artillerie w Fontainebleau oraz francuskiej Wyższej Szkoły Wojennej (École Supérieure de Guerre), dowódcą 1 Pułku Artylerii Motorowej w Stryju w latach 1937–1939 oraz od marca do września 1939 roku szefem III Oddziału Sztabu Głównego WP.

Formowanie Brygady

Brygada formowana była z ochotników. Największą grupę – około 75% stanu – stanowili ewakuowani z obozów internowania na Węgrzech i w Rumunii. Zgłaszali się również ochotnicy – uciekinierzy spod obydwu okupacji oraz ochotnicy z polskich środowisk z prawie całego świata. Pierwszy transport ochotników (24 oficerów i 536 szeregowych) przybył do Bejrutu na pokładzie polskiego statku „Warszawa”. Statkiem dowodził kpt. ż.w. Tadeusz Meissner, w młodości dowódca oddziału dywersyjnego w Grupie „Wawelberga” w III Powstaniu Śląskim. Następne kilkusetosobowe grupy ochotników systematycznie transportowały statki greckie i rumuńskie („Patris”, „Bessarabia”, „Transilvania” i „Lovcen”) aż do zablokowania portów adriatyckich z powodu przystąpienia 10 czerwca 1940 roku Włoch do wojny.

Brygada formowała się dwa kilometry na południe od syryjskiego miasta Homs, w obozie z 220 barakami, zajmowanym dotychczas przez batalion Legii Cudzoziemskiej. Życie w pustynnym klimacie było dla wszystkich żołnierzy Brygady nowością. Urozmaicenia w rodzaju wichrów i burz piaskowych (chamsinów) nie należały do najprzyjemniejszych przeżyć. Muszki piaskowe powodowały krótką, lecz dotkliwą dezynterię, połączoną z wysoką gorączką. Egzotyczne, francuskie wyżywienie, obowiązkowo z cierpkim czerwonym winem, określanym jako „sikacz” dopełniało obrazu. To wino było jednak nieodzownym elementem tropikalnego jadłospisu opartego na potrawach smażonych na oleju. Spowalniało pracę jelit dzięki czemu po spożyciu obiadu żołnierz miał dużą szansę dotrzeć na czas do latryny obozowej.

Żołnierze BSK jako pierwsi w WP musieli przestrzegać obowiązkowej sjesty. Porządek dnia przewidywał pobudkę o 3.30, koniec zajęć o 9.30, przerwę w godzinach 9.30–15.00, następnie zajęcia od 15.00 do 19.30 i capstrzyk o 20.30. Przez długi czas wojsko ćwiczyło „na sucho”, bez sprzętu wojskowego oraz uzbrojenia. Otrzymywane od Francuzów uzbrojenie okazało się starsze i gorsze od używanego w WP do 1939 roku. Brygada nie była zmotoryzowana. Otrzymała syryjskie muły, powszechnie uznawane za najpłochliwsze i najkrnąbrniejsze zwierzęta domowe na świecie.

Brygada formowała się na etacie francuskiej brygady piechoty górskiej. Składała się z dowództwa i sztabu, dwóch dwubatalionowych pułków piechoty, dywizjonu artylerii górskiej z armatami 65 mm, dyonu rozpoznawczego (rozwiniętego później w Karpacki Pułk Ułanów), kompanii saperów, kompanii telefonicznej i radiotelegraficznej oraz służb.

Upadek Francji w Lewancie

19 czerwca 1940 roku, na podaną podczas apelu wieczornego informację o kapitulacji Francji, żołnierze BSK odpowiedzieli spontanicznym odśpiewaniem Roty. Następnego dnia gen. Eugene Mittelhausser zapewnił płk. Kopańskiego, że Armia Lewantu broni nie złoży. Wieczorem gen. Władysław Sikorski nadał przez radio Londyn rozkaz połączenia się wszystkich polskich oddziałów z wojskiem brytyjskim. W tej sytuacji płk Kopański wysłał do Naczelnego Wodza depeszę z prośbą o instrukcje. W odpowiedzi, 24 czerwca gen. Sikorski nakazał Brygadzie przejść do Palestyny z zastrzeżeniem, że Brygada może pozostać w Syrii, jeśli Armia Lewantu nie skapituluje. Jednak gen. Mittelhausser podjął decyzję o podporządkowaniu się kapitulacji już 26 czerwca. Nazajutrz płk Kopański otrzymał informację ze sztabu armii, że nie będzie żadnych przeszkód w przypadku opuszczenia przez Brygadę Syrii.

Płk Kopański podjął decyzję o natychmiastowym przejściu Brygady (wraz z uzbrojeniem i sprzętem) do Palestyny, gdzie stacjonowali Brytyjczycy. Sztabowi polecił tak zorganizować  poszczególne transporty kolejowe, aby w pociągach jechały całe pododdziały z bronią, amunicją i wyposażeniem. W tym czasie szef sztabu Armii Lewantu, płk Edgar de Larminat w tajemnicy przed dowódcą polecił wyposażyć Brygadę (zarówno w Homs, jak i podczas marszu) w broń (w tym w działka przeciwpancerne kal. 25 mm), amunicję, sprzęt wojskowy i środki zaopatrzenia w maksymalnych ilościach, możliwych do zabrania przez poszczególne eszelony. Wtedy w składzie BSK znalazło się ok. 100 samochodów ciężarowych. Płk Edgar de Larminat polecił nawet dowódcy batalionu czołgów, mjr. Muratowi, wydanie dla BSK sprzętu jednej kompanii czołgów. Niestety, książę Murat odmówił wykonania rozkazu motywując to możliwym osłabieniem ducha żołnierskiego w oddziale.

Gen. Mittelhausser, dowódca Francuskiej Armii Lewantu, na wieść o próbie przejęcia kompanii czołgów zażądał od płk. Kopańskiego oddania broni przez Brygadę i zaaresztował go. W odpowiedzi usłyszał, że Brygada rozbroić się nie da, oddziały otrzymały odpowiednie rozkazy i że największą tragedią dla Polaków byłoby zbrojne starcie z Francuzami. Po dłuższych negocjacjach gen. Mittelhausser zrezygnował z rozbrojenia brygady, zażądał jedynie oddania działek przeciwpancernych jako niepotrzebnych Polakom z powodu braku amunicji. Nie wiedział jednak, że jego własny sztab wyposażył BSK również w amunicję do tych działek.

Francuskie oddziały ułatwiały transport Brygadzie oraz, zgodnie z poleceniem płk. de Larminata, podczas postojów dostarczały jej dodatkowy sprzęt wojskowy i amunicję. Jedynie podczas przechodzenia granicy syryjskiej francuski oficer straży granicznej zażądał wydania działek od dywizjonu rozpoznawczego. Po pobieżnej ocenie położenia (miał 12 żołnierzy) – zrezygnował. Przemarsz Brygady odbył się między 27 czerwca a 2 lipca 1940 roku i zakończył się w wiosce Samakh nad jeziorem Genazaret.

Plan marszu do Ziemi Obiecanej

Brytyjczycy spodziewali się przybycia kilku tysięcy zdyscyplinowanych Francuzów i kilkuset niezorganizowanych Polaków. Sytuacja była odwrotna. Do opuszczającej Armię Lewantu Brygady Strzelców Karpackich przyłączyli się zarówno żołnierze francuscy, jak i z Legii Cudzoziemskiej. Na przykład razem z Dywizjonem Rozpoznawczym ewakuowało się około 40 legionistów (w większości Polaków). Jednym z nich był kpr. Wilhelm Dobrzyński, w latach trzydziestych oficer 12 Pułku Ułanów Podolskich. Po kilku miesiącach minister spraw wojskowych przywrócił mu stopień porucznika. Oprócz legionistów, do Dywizjonu dołączyła kompania piechoty (około 80 żołnierzy) dowodzona przez sierżanta. Na pytanie mjr. Władysława Bobińskiego, dlaczego chcą dalej walczyć skoro Francja kapituluje, odpowiedzieli: „Nous sommes Bretons”.Wszyscy obcokrajowcy   na czas przejazdu nałożyli polskie orły wojskowe na swoje furażerki.

2 lipca 1940 roku gen. Alfred Reade Godwin-Austin, dowódca sił brytyjskich Palestyny, Transjordanii i Cypru liczących wtedy około 30–40 tysięcy żołnierzy wydał rozkaz witający Brygadę Strzelców Karpackich. Ze swoimi prawie czterema tysiącami żołnierzy była wówczas istotnym wzmocnieniem nowego sojusznika.

ppłk Andrzej Łydka z Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, pasjonat historii

dodaj komentarz

komentarze


Ogień Czarnej Pantery
 
Szkoleniowa pomoc dla walczącej Ukrainy
Transformacja wymogiem XXI wieku
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Terytorialsi zobaczą więcej
Mniej obcy w obcym kraju
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Jesień przeciwlotników
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Olimp w Paryżu
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Aplikuj na kurs oficerski
Ostre słowa, mocne ciosy
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Polskie „JAG” już działa
Zmiana warty w PKW Liban
Fundusze na obronność będą dalej rosły
„Feniks” wciąż jest potrzebny
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Jak Polacy szkolą Ukraińców
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Setki cystern dla armii
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Co słychać pod wodą?
Ustawa amunicyjna podpisana przez prezydenta
Wybiła godzina zemsty
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Medycyna „pancerna”
Użyteczno-bojowy sprawdzian lubelskich i szwedzkich terytorialsów
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Pożegnanie z Żaganiem
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Determinacja i wola walki to podstawa
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Czworonożny żandarm w Paryżu
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
„Szczury Tobruku” atakują
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Homar, czyli przełom
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Zyskać przewagę w powietrzu
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Karta dla rodzin wojskowych
Bój o cyberbezpieczeństwo
Srebro na krótkim torze reprezentanta braniewskiej brygady
Olympus in Paris

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO