Trzy powstania śląskie, Unia Lubelska, która zapoczątkowała powstanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, pisarz Gustaw Herling-Grudziński, działaczka Solidarności Anna Walentynowicz i kompozytor Stanisław Moniuszko zostali patronami roku 2019. Tak zdecydowali posłowie w przyjętych dziś przez Sejm okolicznościowych uchwałach.
III powstanie śląskie - powstańczy ciężki karabin maszynowy Maxim wz. 1908 na podstawie saneczkowej w akcji nad Odrą. 1921 r. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe
„Powstania Śląskie stanowią jedną z najpiękniejszych kart w dziejach narodu polskiego, są końcowym akordem procesu jednoczenia ziem polskich w okresie porozbiorowym” – głosi uchwała w sprawie ustanowienia 2019 Rokiem Powstań Śląskich. Sejm przyjął ją zarówno głosami rządzącej koalicji, jak i partii opozycyjnych. Posłowie podkreślili, że podejmując taką uchwałę, wyrażają wdzięczność za wkład pokoleń ludu śląskiego w walkę o niepodległość Rzeczypospolitej, a potem jej odbudowę.
– To determinacja i heroiczna walka powstańców sprawiły, że do odradzającej się II Rzeczypospolitej powróciła znaczna część Górnego Śląska – podkreślał Czesław Sobierajski (PiS). Posłowie przypominali, że po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ważyły się losy jej granic, także granicy polsko-niemieckiej na spornym terytorium Górnego Śląska. W walce o przyłączenie tych terenów do II Rzeczypospolitej wystąpili powstańcy.
Po trzech zrywach z lat 1919, 1920, 1921 Polska i Niemcy podpisały w Genewie konwencję (1922 r.). Na jej mocy nasz kraj zyskał obszar powiększony o około jedną trzecią spornego terytorium, w tym znaczną część regionu przemysłowego. Posłowie zaznaczyli przy tym, że potencjał gospodarczy Górnego Śląska umożliwił m.in. budowę magistrali węglowej i ułatwił budowę Gdyni czy Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Obraz Jana Matejki „Unia lubelska”. Fot. Wikipedia
Podczas tego samego posiedzenia Sejm przyjął propozycję, aby przyszły rok był czasem szczególnego upamiętnienia również Unii Lubelskiej. Jak podkreślono w uchwale, było to jedno z najdonioślejszych wydarzeń stulecia dla Polski i Litwy oraz całej Europy Środkowo-Wschodniej. Porozumienie zawarte pomiędzy stanami Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego 1 lipca 1569 roku w Lublinie powoływało Rzeczpospolitą Obojga Narodów ze wspólnym monarchą, sejmem, walutą, polityką zagraniczną i obronną, oraz odrębnym skarbem, wojskiem i sądownictwem.
Posłanka Joanna Lichocka (PiS) zaznaczyła, że dzięki Unii Lubelskiej powstało najważniejsze państwo w tej części Europy. – Unia miała ogromne znaczenie polityczne, gospodarcze i kulturowe, a Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się mostem między Wschodem i Zachodem – dodała posłanka Anna Wasilewska (PO).
Sejm ustanowił jeszcze trzech patronów przyszłego roku. Zdecydowano, że 2019 będzie poświęcony także Gustawowi Herlingowi-Grudzińskiemu, wybitnemu pisarzowi i więźniowi sowieckich obozów. Patronem 2019 roku została też Anna Walentynowicz, działaczka Wolnych Związków Zawodowych i współtwórczyni Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. 2019 będzie też rokiem Stanisława Moniuszki, kompozytora, dyrygenta i twórcy polskiej opery narodowej.
autor zdjęć: Narodowe Archiwum Cyfrowe; obraz Jana Matejki
komentarze