Był jednym z pierwszych w Europie pomników poświęconych lotnictwu. Zbudowany ze składek społecznych został odsłonięty w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości – 11 listopada 1932 roku. Przed warszawskim monumentem stanęła warta honorowa żołnierzy z Sił Powietrznych.
– Chcieliśmy uhonorować 80. rocznicę odsłonięcia pomnika oraz 45. jego rekonstrukcji po tym jak został zniszczony podczas wojny – mówi Anna Rudnica z Dowództwa Sił Powietrznych. – Wystawiliśmy posterunek honorowy, delegacja Dowództwa Sił Powietrznych złożyła kwiaty, zagrała też Orkiestra Wojskowa Sił Powietrznych z Radomia.
Głównym organizatorem uroczystości są Biblioteka Publiczna Ochoty (warszawskiej dzielnicy, w której stoi pomnik) i Dowództwo Sił Powietrznych.
W Bibliotece zostały zaprezentowane pamiątki po mjr. Leonardzie Lepszym, który pozował twórcy pomnika Edwardowi Wittingowi. Można się było także spotkać z córką majora Lepszego – Marią Jolantą Auleytner.
O historii pomnika opowiadał prof. Edward Malak. Jego budowa została sfinansowana ze składek społecznych oraz wpływów z imprez lotniczych. Początkowo monument stał na Placu Unii Lubelskiej, na skraju Pola Mokotowskiego, gdzie wówczas znajdowało się warszawskie lotnisko. Kiedy wybuchła II wojna światowa, warszawiacy często składali przed pomnikiem kwiaty. Takie gesty denerwowały Niemców, więc w 1943 rzeźba została zdjęta z cokołu i przeznaczona do przetopienia.
Po wojnie rozpoczęła się społeczna debata na temat jego rekonstrukcji. Zajął się tym rzeźbiarz Alfred Jesion. Brązowy, 6-metrowy odlew o wadze 5 ton został wykonany w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych.
Zastanawiano się też, gdzie ustawić nowy pomnik, bo plac Unii Lubelskiej został przebudowany. Wybór padł na Ochotę. 9 września 1967 monument został odsłonięty. To jeden z najważniejszych zabytków dla warszawiaków symbolizujący bohaterstwo polskich pilotów.
autor zdjęć: www.polishman.fotopages.com
komentarze