moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Między USA a Rosją. Turecka gra na wielu fortepianach

Turcja Recepa Tayyipa Erdogana z jednej strony uzyskuje zgodę Kongresu na zakup 40 myśliwców F-16 i modernizację kilkudziesięciu już posiadanych maszyn tego typu, a z drugiej szykuje się do wizyty Władimira Putina. To kwintesencja polityki grania na wielu fortepianach, dzięki której Ankara chce umocnić swój status regionalnego mocarstwa.

Turcja jest niezwykle istotnym członkiem NATO – posiada drugie największe siły zbrojne w Sojuszu (po USA) i stoi na drodze Rosji w rejonie Kaukazu, na Bałkanach oraz we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego. O tym, jak ważne jest to ostatnie, przekonaliśmy się w momencie wybuchu wojny w Ukrainie, gdy Ankara zamknęła cieśniny Bosfor i Dardanele dla okrętów wojennych, uniemożliwiając Rosji zwiększenie siły ognia na Morzu Czarnym w krytycznych miesiącach konfliktu. Jednocześnie jednak, całkiem niedawno, Ankara z tego samego powodu, nie przepuściła przez cieśniny dwóch trałowców, daru Londynu dla Kijowa, powołując się na postanowienia Konwencji z Montreux. Wobec wojny toczącej się na Ukrainie Erdogan stara się zachować neutralność.

Postawa Turcji może oburzać pozostałych członków NATO, zwłaszcza tych znajdujących się na flance wschodniej, którzy odczuwają bezpośrednie zagrożenie spowodowane rosyjską agresją, ale z perspektywy Recepa Tayyipa Erdogana jest racjonalna. Na działania te trzeba patrzeć przez pryzmat celów, jakie stawia sobie państwo pod rządami obecnego prezydenta. Erdogan nie ma zapewne złudzeń, że w przewidywalnej perspektywie Turcja stanie się pełnoprawnym członkiem rodziny państw zachodnich, co musiałoby oznaczać wejście do Unii Europejskiej. Tę drogę Erdogan zamknął przed swoim krajem po tym, jak zaczął umacniać władzę i brutalnie zwalczać wszelką opozycję (po nieudanym zamachu stanu z 2016 roku). Poza tym, nawet gdyby Turcja – w innej rzeczywistości – mogła wejść do Unii Europejskiej, byłaby w niej krajem peryferyjnym, co raczej nie spełnia ambicji Ankary.

Zamiast tego Erdogan ewidentnie obrał cel na uczynienie z Turcji niekwestionowanego mocarstwa regionalnego, odgrywającego kluczową rolę na Bliskim Wschodzie i Kaukazie (taką rolę widział zresztą dla Turcji Samuel Huntington w słynnym „Zderzeniu cywilizacji”). Bycie mocarstwem w tym regionie wymaga jednak asertywności zarówno wobec USA, jak i Rosji – i tak właśnie Erdogan postępuje.

REKLAMA

W niedalekiej przeszłości Turcja nie zawahała się zestrzelić rosyjskiego myśliwca, który na krótko wszedł w jej przestrzeń powietrzną (2015), a w 2023 roku życzliwie obserwowała jak Azerbejdżan likwiduje Górski Karabach, co oznaczało przecież poważne osłabienie Rosji w regionie (niewykluczone, że doprowadzi to ostatecznie do zupełnego wypadnięcia Armenii z rosyjskiej strefy wpływów). Jednocześnie Erdogan zaprasza do Ankary Władimira Putina. Choć warto zauważyć, że wizyta rosyjskiego prezydenta niemal w ostatniej chwili została przesunięta z 12 lutego na bliżej nieokreślony termin wiosenny. Do podobnej sytuacji pierwszy raz doszło w ubiegłym roku. Ankara formalnie nie przyłącza się do sankcji wobec Rosji (choć w ostatnim czasie w Turcji mniej chętnie przyjmowane są przelewy z rosyjskiego systemu bankowego). Prezydent Erdogan jest też gotów pośredniczyć w rozmowach między Rosją a Ukrainą (co zresztą już w przeszłości Ankara robiła). Pamiętajmy również, że Turcja kupiła od Rosji zestawy S-400, co wykluczyło ją z programu F-35.

Z drugiej strony Erdogan jest w stanie uzyskać zgodę USA na sprzedaż i modernizację F-16, mimo że Turcy atakują w Syrii kurdyjskich sojuszników Stanów Zjednoczonych z Syryjskich Sił Demokratycznych (SDF). Nie zaszkodził nawet zastosowany przez Ankarę ewidentny szantaż, jakim było uzależnienie zgody na rozszerzenie NATO o Szwecję, od sprzedaży Turcji myśliwców. W toczącym się w Strefie Gazy konflikcie Erdogan przyjmuje postawę otwarcie wrogą wobec sojusznika USA, czyli Izraela, któremu wprost zarzuca popełnianie zbrodni wojennych. Jednocześnie nikt w Turcji nie myśli o osłabianiu więzi północnoatlantyckich. I nikt rozsądny w NATO także tego nie proponuje. Ankara jest sojusznikiem trudnym, ale niezbędnym. Jedyny gest, na jaki mogły sobie pozwolić USA wobec Turcji to decyzja, by równolegle z zatwierdzeniem sprzedaży F-16 Turcji, Kongres wyraził zgodę na sprzedaż myśliwców F-35 Grecji. Tym samym doceniły bardziej zaufanego sojusznika, którego relacje z Turcją należą do problematycznych (wyspy na Morzu Egejskim, kwestia Cypru) myśliwcem piątej generacji, który na razie jest dla Turcji niedostępny.

Zauważmy jednak, że dzięki takiej polityce Turcja staje się wiarygodna jako mocarstwo regionalne dla państw regionu. Gdyby przyjmowała zbyt proamerykańską postawę, naraziłaby się na ostracyzm na Bliskim Wschodzie, gdzie USA są postrzegane głównie jako sojusznik i gwarant istnienia Izraela. Gdyby z kolei przyjmowała zbyt prorosyjską postawę, uzależniałaby się od nieobliczalnego, agresywnego partnera z imperialnymi ambicjami, który na dodatek przez wiele wieków czyhał na tureckie cieśniny. Na dodatek Turcja zbyt blisko Rosji nie mogłaby liczyć na silne wpływy na Kaukazie. Utrzymując w miarę równy dystans wobec USA i Rosji Ankara unika tych pułapek, a poza tym pokazuje, że może sobie na to pozwolić – co jest najbardziej wyrazistym dowodem jej silnej pozycji w tej części świata.

Artur Bartkiewicz , dziennikarz „Rzeczpospolitej”

autor zdjęć: Turkish Air Force

dodaj komentarz

komentarze


Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
 
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Transformacja dla zwycięstwa
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Fundusze na obronność będą dalej rosły
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Norwegowie na straży polskiego nieba
Aplikuj na kurs oficerski
Pożegnanie z Żaganiem
Setki cystern dla armii
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Ostre słowa, mocne ciosy
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Zmiana warty w PKW Liban
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Mniej obcy w obcym kraju
Karta dla rodzin wojskowych
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Zyskać przewagę w powietrzu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jaka przyszłość artylerii?
Jesień przeciwlotników
„Jaguar” grasuje w Drawsku
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Terytorialsi zobaczą więcej
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Olympus in Paris
Wybiła godzina zemsty
Transformacja wymogiem XXI wieku
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Szczury Tobruku” atakują
Olimp w Paryżu
Czworonożny żandarm w Paryżu
Bój o cyberbezpieczeństwo
Od legionisty do oficera wywiadu
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Święto podchorążych
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Co słychać pod wodą?
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Polskie „JAG” już działa

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO