Kilka tygodni temu włoski rząd wysłał do części europejskich państw, w tym do Polski, zapytanie, czy są zainteresowane wspólnymi pracami badawczo-rozwojowymi nad nowym czołgiem podstawowym. Oczywiście możemy potraktować włoską propozycję jedynie jako dyplomatyczną grę i sposób wywarcia presji na Niemców i Francuzów, którzy nie palą się do przyjęcia Włochów do swojego programu opracowania następcy Leopardów 2 i czołgów Leclerc. Uważam, że jednak warto przemyśleć inicjatywę Rzymu. Jeśli połączy się potencjał włoskiego przemysł obronnego i jego zaplecza naukowego chociażby z hiszpańskim potencjałem w tej dziedzinie, może się okazać, że taka międzynarodowa kooperacja zaowocuje ciekawym i konkurencyjnym projektem pancernym.
Samoloty, śmigłowce, artyleria, okręty podwodne i nawodne, bojowe wozy piechoty i czołgi. Czy tego chcemy, czy nie chcemy, każdy mniej lub bardziej zaawansowany sprzęt wojskowy w pewnym momencie trzeba wymienić na nowy. Praktyka pokazuje, że najczęściej dzieje się to po mniej więcej 30 latach jego użytkowania. Zwykle trzeba to robić nie dlatego, że używany sprzęt jest w kiepskim stanie technicznym. Po prostu postęp techniczny sprawia, że nasz przeciwnik, mając rozwiązania nowocześniejsze, zyskuje nad nami przewagę technologiczną. Ta zaś, jak pokazało wiele konfliktów zbrojnych, może przesądzić o zwycięstwie lub porażce.
Europejskie armie są właśnie w takim momencie historii, że muszą zmierzyć się z wyzwaniem, jakim jest konieczność wymiany na nowy sprzętu pancernego z lat osiemdziesiątych. Przykładem – czołgi Leopard 2, obecnie podstawowe uzbrojenie większości państw NATO. Ale nie tylko. Amerykanie mają przecież skonstruowane w latach siedemdziesiątych Abramsy, Brytyjczycy – Challengery 2 (z końcówki lat osiemdziesiątych), a Francuzi – czołgi Leclerc (z połowy lat osiemdziesiątych). Jednak to Leopardy 2 stanowią trzon sił pancernych Niemiec, Hiszpanii, Grecji, Turcji, Finlandii, Polski, Norwegii, Danii czy Szwecji.
Jeszcze dekadę temu europejscy użytkownicy Leopardów byli przekonani, że jest to tak uniwersalna maszyna, iż z wyzwaniami współczesnego pola walki będzie można doskonale sobie poradzić za pomocą pakietów modernizacyjnych. I przez dłuższy czas wiele wskazywało, że takie podejście jest najlepszym rozwiązaniem. Leopardy 2A6 i 2A7 są dobrymi, nowoczesnymi czołgami, dużo lepiej przystosowanymi do działań w konfliktach nielinearnych niż ich poprzednicy. Dynamiczny rozwój w ostatnich latach rosyjskiej broni pancernej (m.in. wejście do służby nowych modeli, jak T-14 Armata, czy ulepszanie czołgów typu T-72, T-80 i T-90), sprawił, że jedynie unowocześniony Leopard 2 może okazać się za słaby, żeby wygrać starcie z rosyjskimi tankami. Potrzebny jest więc nowy czołg podstawowy kolejnej generacji. Nowy Leopard.
Kiedy pierwszy raz pojawiła się idea Leoparda 3, armie, które używają czołgów w wersji Leopard 2, nie miały wątpliwości co do dwóch kwestii: że liderem takiego projektu powinny być Niemcy (jako producent Leopardów 2) oraz że w myśl idei zjednoczonego Starego Kontynentu powinna to być konstrukcja wielonarodowa, a dokładniej – europejska. Niestety, czas pokazał, że idee ideami, a praktyka praktyką. Prace nad Leopardem 3 (o nazwie MGCS – Main Ground Combat System) owszem ruszyły, ale jedynie jako kooperacja niemiecko-francuska. Oficjalnie bowiem, choć program jest otwarty na współpracę ze wszystkimi państwami, to jakoś żadnemu innemu nie udało się do niego dołączyć.
Włoskie czołgi C1 Ariete.
Jednym z państw, które nie ukrywają niezadowolenia z tego powodu, są Włochy. Armia włoska, podobnie jak inne siły zbrojne w Europie, chce za mniej więcej dekadę wymienić swoje czołgi podstawowe – C1 Ariete – na nowy pojazd. Kiedy więc kilka lat temu ruszał projekt francusko-niemieckiego czołgu podstawowego, Włosi od razu zgłosili do niego akces. Dotychczasowe ich starania jednak spełzły na niczym. I wiele wskazuje na to, że nie zamierzają dłużej czekać na przychylną dla nich decyzję Paryża i Berlina.
Kilka tygodni temu włoski rząd wysłał do kilku europejskich państw zapytanie, czy są zainteresowane wspólnymi pracami badawczo-rozwojowymi nad platformami lądowymi, m.in. nad nowym czołgiem podstawowym. Ministerstwo Obrony Narodowej potwierdziło, że takie zapytanie trafiło do polskiego rządu i jest obecnie analizowane. Z dużym prawdopodobieństwem włoska oferta trafiła również do Hiszpanii, Portugalii, Finlandii, Grecji oraz Wielkiej Brytanii. Dlaczego akurat tam? Hiszpański przemysł zbrojeniowy może samodzielnie modernizować czołgi Leopard 2, a jego zaplecze naukowo-badawcze przygotowało sporo narodowych patentów dotyczacych wyposażenia tych pojazdów. Madryt wiele raz pokazał, że w dziedzinie pancerzy nie do końca mu po drodze z interesami Berlina. Silne zaplecze przemysłowe i różne od niemieckich interesy geopolityczne ma również Wielka Brytania. Anglicy w najbliższych latach muszą się zmierzyć z zakupem następców czołgów Challenger 2. Kooperują też z Włochami w projektowaniu samolotu szóstej generacji o kryptonimie Tempest. Współpraca z Rzymem w budowie nowego czołgu podstawowego byłaby naturalnym krokiem do zacieśniania sojuszu militarnego między nimi. Portugalia, Grecja i Finlandia wprawdzie mają Leopardy 2, jednak izolacjonizm Francji i Niemiec w projekcie MGCS sprawił, że coraz poważniej myślą o alternatywnych rozwiązaniach. Włoska inicjatywa może więc być dla nich ciekawą opcją.
A Polska? Cóż, oczywiście możemy uznać propozycję Rzymu za jedynie dyplomatyczną grę i sposób wywarcia presji na Niemcach i Francuzach, by włączyli ich do programu. Uważam, że powinniśmy potraktować ją jednak poważnie. Włoski przemysł obronny i jego zaplecze naukowe, połączone z potencjałem w dziedzinie czołgów np. Hiszpanii i Wielkiej Brytanii, pozwalają wierzyć, że taka międzynarodowa kooperacja może zaowocować ciekawym i konkurencyjnym projektem pancernym. Jestem także przekonany, że łatwiej będzie nam negocjować z Włochami niż z Niemcami i Francuzami zarówno w sprawie zakresu współpracy badawczo-rozwojowej, jak i praw do nowo opracowanego produktu.
autor zdjęć: Spc. Nathanael Mercado/US Army
komentarze