moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Priorytety obronne państw północnej flanki NATO

W reakcji na rosnącą aktywność rosyjskiej marynarki i lotnictwa na Atlantyku NATO wzmacnia zdolność do prowadzenia misji kolektywnej obrony w Europie Północnej. Ze względu na percepcję zagrożeń priorytetem dla państw regionu jest wzmocnienie zdolności morskich i powietrznych. Część inwestycji w siły lądowe jest odkładana na później, co może utrudniać wykorzystanie ich potencjału na flance wschodniej Sojuszu.

Państwa północnej flanki NATO (Belgia, Dania, Holandia, Islandia, Norwegia, Wielka Brytania) sygnalizują wzrost aktywności rosyjskiej marynarki wojennej i lotnictwa wojskowego na północnym Atlantyku i w regionach arktycznych. W lutym br. norweski wywiad ujawnił, że w 2018 r. Rosja przećwiczyła atak na radar na wyspie Vardo, na północy Norwegii. Władze w Oslo oskarżyły też Rosję o blokowanie sygnału GPS w północnej części kraju podczas manewrów Sojuszu „Trident Juncture 2018” (TJ18), co mogło zagrozić ruchowi morskiemu i lotniczemu. Natomiast Wielka Brytania poinformowała, że w 2017 r. rosyjskie okręty wojenne ponad 30 razy prowadziły działania w pobliżu jej wód terytorialnych. W 2010 r. doszło tylko do jednego takiego przypadku.

Charakter zagrożeń militarnych

Doktryna, scenariusze ćwiczeń wojskowych, a także inwestycje w uzbrojenie i infrastrukturę militarną wskazują, że w sytuacji konfliktu z NATO w dowolnym regionie (np. Morza Bałtyckiego lub Morza Czarnego) Rosja mogłaby z kierunku północnego stworzyć bezpośrednie zagrożenie dla państw północnej flanki NATO. Z norweskich analiz wynika, że zgodnie z tzw. koncepcją bastionu rosyjskie siły zbrojne starałaby się utworzyć militarną strefę buforową, wzmacniającą obronę strategicznych baz na Półwyspie Kolskim. Strefa ta obejmowałaby północne obszary Norwegii oraz część jej wód terytorialnych. Rosyjskie systemy antydostępowe (A2/AD) pokrywające północną część Norwegii utrudniałyby jej obronę. Z zagrożeniem liczą się też pozostałe państwa. Na ich percepcję wskazują miejsca dyslokacji systemów defensywnych czy inwestycje w zdolności militarne. Rosyjskie samoloty i okręty uzbrojone w rakiety manewrujące mogłyby zagrozić bazom, w których przechowywana jest broń jądrowa na potrzeby misji nuklearnego odstraszania NATO (Holandia, Belgia, Niemcy i Wielka Brytania). Zagrożone byłyby też porty i lotniska oraz składy sprzętu i uzbrojenia dla amerykańskich brygad pancernych (Belgia, Holandia, Niemcy), które w sytuacji kryzysu mają być przerzucone do Europy. Rosyjskie okręty podwodne mogłyby poważnie utrudnić taki przerzut przez Północny Atlantyk. NATO musiałoby się także liczyć z groźbą przecięcia podwodnych kabli światłowodowych łączących Europę z Ameryką Płn., co miałoby poważne skutki gospodarcze.

Adaptacja NATO do zagrożeń z północy

Po aneksji Krymu przez Rosję państwa północnej flanki NATO wsparły działania Sojuszu, które miały zwiększyć zdolność do obrony sojuszników w regionie Bałtyku i Morza Czarnego. Przeznaczyły wojska na potrzeby wzmocnionych sił szybkiego reagowania (NRF) i rozmieściły swoich żołnierzy w Polsce i państwach bałtyckich w ramach wielonarodowych batalionów. NATO i USA stopniowo zwiększały także zdolność do wykrywania zagrożeń i prowadzenia misji kolektywnej obrony na flance północnej. W 2018 r. Sojusz podjął decyzję o odtworzeniu dowództwa dla Atlantyku (JFC Norfolk), któremu w czasie wojny może być przyporządkowana odtwarzana przez USA II Flota. Sojusznicy zaczęli także rozbudowywać infrastrukturę (bazy na Islandii i w Norwegii), która ma wspierać działania sił powietrznych oraz marynarki.

Ponieważ atak przez zaskoczenie na Norwegię przy użyciu wojsk lądowych jest mało prawdopodobny, Sojusz nie rozmieścił na jej terytorium wielonarodowych oddziałów. Przetestował natomiast zdolność do przerzutu sił szybkiego reagowania i prowadzenia misji obronnej w Norwegii podczas manewrów TJ18. Elementem odstraszania w wymiarze regionalnym jest także możliwość wysłania sił amerykańskich. USA rozmieściły w Norwegii dwie kompanie marines (ok. 350 żołnierzy każda), które w czasie kryzysu miałyby zabezpieczyć przerzut kolejnych oddziałów. Dzięki ulokowanym także w Norwegii składom sprzętu i uzbrojenia działania bojowe na jej terytorium i w innych państwach skandynawskich przez 30 dni może prowadzić kilka tysięcy żołnierzy amerykańskiej piechoty morskiej.

Dalsze wzmocnienie zdolności do reagowania na zagrożenia na flance północnej i wschodniej będzie uzależnione od sił, jakie państwa członkowskie zadeklarują na potrzeby wspólnych misji. Zgodnie z zatwierdzoną na szczycie NATO w 2018 r. Inicjatywą Gotowości (tzw. 4 x 30) państwa członkowskie powinny do 2020 r. dysponować 30 batalionami (10 brygadami) zmechanizowanymi i pancernymi, 30 eskadrami lotnictwa bojowego (ok. 400 samolotów) i 30 dużymi okrętami, które mają być zdolne do podjęcia działań obronnych w czasie krótszym niż 30 dni.

Zbyt niskie wydatki na obronność państw flanki północnej będą im utrudniać wsparcie tej inicjatywy, zwłaszcza wojskami lądowymi. Jedynym państwem regionu, które przeznacza 2% PKB na obronność, jest Wielka Brytania. Według NATO w 2018 r. wydatki Danii wyniosły 1,23% PKB, Holandii 1,35%, Belgii 0,9%, a Norwegii 1,62%. Chociaż w liczbach bezwzględnych wydatki rosną, mało realistyczne jest ich zwiększenie do 2% PKB do 2024 r. zgodnie z deklaracją przyjętą na szczycie NATO w 2014 r.

Priorytety inwestycyjne

Państwa północnej flanki NATO, z wyjątkiem Islandii, która nie ma sił zbrojnych, priorytetowo traktują modernizację sił powietrznych. Belgia, Dania, Holandia, Norwegia i Wielka Brytania inwestują w myśliwce piątej generacji (F-35). Do 2024 r. liczba tych samolotów w regionie ma wzrosnąć z 30 obecnie do ok. 200 (w tym ok. 50 samolotów amerykańskich w bazach w Wielkiej Brytanii). Dzięki obniżonej wykrywalności przez radary samoloty mogą skuteczniej działać w zasięgu rosyjskich systemów A2/AD. Wzmocnią też zdolność do zwalczania rosyjskich rakiet manewrujących. Pozyskanie F-35 przez Belgię i Holandię umożliwi obu państwom dalszy udział w programie współdzielenia broni jądrowej (nuclear sharing), który stanowi istotny element sojuszniczego odstraszania nuklearnego. Inwestycje w siły powietrzne pochłoną znaczną część budżetów przeznaczonych na modernizację (35% środków w Norwegii i ok. 40% w Belgii). Ze względu na wysokie koszty będzie też mniej samolotów, niż oczekują planiści wojskowi NATO.

Znaczną część środków na modernizację pochłonie wzmocnienie zdolności marynarki i sił powietrznych do wykrywania i zwalczania zagrożeń na morzu. Sposobem na obniżenie kosztów inwestycji ma być międzynarodowa współpraca oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii. Norwegia i Wielka Brytania zdecydowały się wspólnie pozyskać dziewięć samolotów rozpoznania morskiego P8 Poseidon (Wielka Brytania – 5, Norwegia – 4). Zdolności do wykrywania i zwalczania okrętów może dodatkowo zwiększyć inicjatywa 13 państw NATO (Belgia, Dania, Niemcy, Grecja, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska, Hiszpania, Turcja, Wielka Brytania, USA), które w 2018 r. podpisały porozumienie w sprawie rozwijania bezzałogowych systemów morskich.

Plany modernizacji państw flanki północnej uwzględniają też wzmocnienie sił lądowych. Holandia i Dania – jedyne państwa, które ujawniły informacje na temat stawianych im wymagań przez Sojusz w ramach procesu planowania obronnego (NDPP) – przyznały jednak, że nie są w stanie spełnić oczekiwań co do wielkości, uzbrojenia i poziomu gotowości tego rodzaju wojsk. Oba państwa odłożyły na później decyzje o rozwoju niektórych rodzajów ciężkiego uzbrojenia, które jest niezbędne m.in. do prowadzenia misji obronnej na wschodniej flance.

Wnioski dla Polski

Ze względu na położenie geograficzne państwa północnej flanki NATO mogą przyjąć siły USA oraz rozmieścić swoje wojska w Polsce znacznie szybciej, niż wielu innych sojuszników z zachodniej Europy. Dlatego w polskim interesie jest opracowanie koncepcji współpracy, która będzie stymulować inwestycje w wojska lądowe i wzmacniać mechanizmy polityczno-wojskowe ułatwiające ich przerzut na wschodnią flankę Sojuszu. Priorytetem powinna być współpraca z Holandią, dysponującą drugim po Wielkiej Brytanii potencjałem militarnym wśród państw tamtego regionu. Ponieważ sojusznicy oprócz wspólnoty interesów zazwyczaj kierują się zasadą wzajemności, Polska może poszukiwać możliwości pogłębienia współpracy np. w ramach sił szybkiego reagowania (w tym desantowych), marynarki i lotnictwa, które mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa państw flanki północnej. Wart rozważenia jest powrót do zarzuconej koncepcji włączenia Polski do misji nadzoru przestrzeni powietrznej Islandii. Niezbędne jest także efektywniejsze sygnalizowanie zaangażowania w bezpieczeństwo państw flanki północnej (polski wkład w ćwiczenia TJ18 nie był odpowiednio promowany).

Tekst ukazał się na stronach www.pism.pl 

Wojciech Lorenz , analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych
Marcin Andrzej Piotrowski, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych

autor zdjęć: mil.ru

dodaj komentarz

komentarze


Kluczowy partner
 
Zimowe wyzwanie dla ratowników
Poznaliśmy laureatów konkursu na najlepsze drony
Awanse dla medalistów
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
W hołdzie pamięci dla poległych na misjach
Kosmiczny zakup Agencji Uzbrojenia
Chirurg za konsolą
Podchorążowie lepsi od oficerów
Polskie Pioruny bronią Estonii
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Jeniecka pamięć – zapomniany palimpsest wojny
„Niedźwiadek” na czele AK
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Zrobić formę przed Kanadą
Nowa ustawa o obronie cywilnej już gotowa
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Srebro na krótkim torze reprezentanta braniewskiej brygady
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Rehabilitacja poprzez sport
Wyścig na pływalni i lodzie o miejsca na podium mistrzostw kraju
Zmiana warty w PKW Liban
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Wkrótce korzystne zmiany dla małżonków-żołnierzy
Świąteczne spotkanie pod znakiem „Feniksa”
Posłowie o modernizacji armii
Ryngrafy za „Feniksa”
Estonia: centrum innowacji podwójnego zastosowania
W drodze na szczyt
Polska i Kanada wkrótce podpiszą umowę o współpracy na lata 2025–2026
Fiasko misji tajnych służb
Nowe łóżka dla szpitala w Libanie
Prawo do poprawki, rezerwiści odzyskają pieniądze
Olympus in Paris
Wigilia ‘44 – smutek i nadzieja w czasach mroku
Rekord w „Akcji Serce”
Opłatek z premierem i ministrem obrony narodowej
Wstępna gotowość operacyjna elementów Wisły
Wiązką w przeciwnika
Więcej powołań do DZSW
Ochrona artylerii rakietowej
Miliardowy kontrakt na broń strzelecką
Olimp w Paryżu
W Toruniu szkolą na międzynarodowym poziomie
Rosomaki i Piranie
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Czworonożny żandarm w Paryżu
Świadczenie motywacyjne także dla niezawodowców
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki
Świąteczne spotkanie w POLLOGHUB
Wybiła godzina zemsty
Sukces za sukcesem sportowców CWZS-u
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Łączy nas miłość do Wojska Polskiego
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
21 grudnia upamiętniamy żołnierzy poległych na zagranicznych misjach
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Kluczowa rola Polaków
Opłatek z żołnierzami PKW Rumunia

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO