moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Dylemat więźnia, czyli dlaczego warto inwestować w armię

W 2014 r. państwa NATO uzgodniły, że należy przestać zmniejszać wydatki na obronność i zmierzać do tego, aby wynosiły one w każdym z państw Sojuszu równowartość 2 proc. PKB kraju. Pięć lat później okazuje się, że osiągnąć ten cel wcale nie jest łatwo.

Reuters opublikował niedawno dokument przygotowany przez niemiecki resort finansów, z którego wynika, iż Niemcy mogą nie być w stanie wydawać nie tyle 2 proc., co nawet 1,5 proc. PKB – i to do 2024 roku. Wiosną 2017 roku komisja ds. narodowego bezpieczeństwa i obrony kanadyjskiego Senatu alarmowała, że poziom wydatków Kanady na siły zbrojne spadł do zaledwie 0,88 proc. PKB. Poniżej 2 proc. PKB na armię wydaje Wielka Brytania i Włochy. Obecna administracja USA, kraju z budżetem obronnym na poziomie ponad 3 proc. PKB, nie kryje irytacji taką postawą sojuszników wskazując, że przerzuca on odpowiedzialność za bezpieczeństwo Europejczyków na barki amerykańskiego podatnika.

Opór przed zwiększaniem budżetów wojskowych wiąże się zazwyczaj z przeświadczeniem, że prowadzące pokojową politykę, państwo – mając ograniczone środki budżetowe – priorytetem powinno uczynić innego rodzaju wydatki: dofinansować służbę zdrowia, zadbać o bezpieczeństwo socjalne obywateli, pobudzać rozwój gospodarczy i postęp technologiczny. Ale czy realizowanie wszystkich tych celów kosztem wydatków na obronność to na pewno słuszna strategia?

Zwolennicy podejścia: „masło zamiast armat” mogą uzasadniać je tym, że ostrzenie zębów armii jest nieracjonalne w sytuacji, w której państwo nie szykuje się do agresywnych działań zbrojnych. Mało jest radykalnych pacyfistów, którzy postulowaliby całkowite rozbrojenie – ideę tyleż piękną, co naiwną. Jednak już z poglądem, jak bardzo współczesne państwa powinny być uzbrojone, utożsamia się duża grupa osób, twierdząc: nie za bardzo. Czy słusznie? Cóż – nie za bardzo.

O tym, że taki sposób myślenia o obronności jest błędny, świadczy znany z teorii gier tzw. dylemat więźnia. To rodzaj gry o sumie niezerowej, w której uczestniczą dwie strony, hipotetyczni więźniowie, którym grozi surowy wyrok za popełnione przestępstwo. Policja nie ma jednak dowodów przeciwko nim i musi je uzyskać od samych więźniów, którzy są oddzielnie przesłuchiwani. Jeśli obaj więźniowie będą milczeć, kara wymierzona im będzie symboliczna (w klasycznej wersji dylematu – 6 miesięcy więzienia). Jeśli nawzajem się obciążą – każdy z nich pójdzie do więzienia na pięć lat. Jeśli jednak jeden będzie lojalny, a drugi go obciąży – wówczas lojalny gracz pójdzie do więzienia aż na 10 lat, a ten, który zdradził będzie wolny.

Analizując dylemat warto zwrócić uwagę, że choć niewątpliwie najkorzystniejsza jest sytuacja, w której obie strony zachowują lojalność wobec siebie, to jednak – gdy nie wiemy jak zachowa się druga strona – w większości przypadków więcej zyskamy, a może raczej – mniej stracimy – będąc wobec niej nielojalnym. Jeśli bowiem zachowamy się nielojalnie w modelu tym – grozi nam maksymalnie 5 lat więzienia, ale istnieje też szansa, że będziemy wolni. W przypadku lojalnego zachowania nigdy nie będziemy wolni – możemy jedynie „podarować” wolność drugiej stronie, samemu skazując się na 10-letnią odsiadkę.

No dobrze, ale jaki to wszystko ma związek z kwestią wydatków na obronność? Cóż, widać to, gdy schemat dylematu przełoży się na relacje na arenie międzynarodowej. Gdyby założyć, że wszystkie podmioty na niej działające realizują jedynie jawne, pokojowe cele, a wyrażana przez nie wola wiecznego pokojowego współistnienia jest autentyczna, wówczas rzeczywiście wydatki na obronność mogą spaść na odległe miejsce na liście priorytetów. To jednak jest ta wyjątkowa sytuacja z powyższego dylematu. W każdej innej, zaniedbując kwestię wydatków na obronność, narażamy się na to, że zostaniemy „ograni” przez pozostałych graczy, którzy tego nie zrobią i – w tym wypadku – zdobędą nad nami przewagę, która może pozbawić „lojalne” państwo zdolności do realizacji swojego podstawowego celu: zapewnienia bezpieczeństwa własnym obywatelom.

Co ważne! W tej grze chodzi właśnie o bezpieczeństwo państwa – nie o to, aby samemu „ograć” innych, ale żeby samemu nie zostać ogranym. Warto zawsze pamiętać, że po 1945 roku wojna między zachodnim światem a blokiem sowieckim była zimna nie tylko dlatego, że obie strony były bezbronne, ale dlatego, że były uzbrojone po zęby. W efekcie świat uniknął niewyobrażalnej katastrofy, ponieważ obie strony miały środki, aby taką wojnę wywołać. Znalazło to wyraz w doktrynie Wzajemnego Zagwarantowanego Zniszczenia (Mutual Assured Destruction – MAD), zgodnie z którą w starciu mocarstw atomowych nie ma zwycięzców. Czyli – wracając do dylematu więźnia, obie strony nie są lojalne wobec siebie i ponoszą przez to koszty, ale każda unika kosztu maksymalnego.

W dzisiejszym, znacznie bardziej skomplikowanym świecie niż ten, który był areną starcia USA, ZSRR i ich satelitów, sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. Dziś doktryna MAD, opierająca się na broni atomowej, nie gwarantuje bezpieczeństwa, ponieważ istnieją pomniejsi aktorzy (w postaci chociażby działających w realiach ponadpaństwowych muzułmańskich fundamentalistów), którzy w pewnym momencie mogliby wejść w posiadanie broni masowej zagłady i – działając poza logiką klasycznego państwa – z niej skorzystać. Stąd ważna jest determinacja wspólnoty międzynarodowej do zachowania zasady nierozprzestrzeniania oraz unikania tworzenia taktycznej broni jądrowej, która zwiększa ryzyko wykorzystania jej w konflikcie. A to czerwona linia, której nie można przekraczać, jeśli nie chcemy, aby gra wspomnianych wcześniej więźniów skończyła się tym, że więzienie zawali się nam wszystkim na głowy.

W kwestii zbrojeń konwencjonalnych niewiele jednak zmieniło się od czasów Rzymian, którzy mawiali: „si vis pacem, para bellum” – „chcesz pokoju, szykuj się na wojnę”. Gdyby znali dylemat więźnia, pewnie powtarzaliby to jeszcze bardziej zdecydowanie. 

Artur Bartkiewicz , dziennikarz „Rzeczpospolitej”

dodaj komentarz

komentarze


Terytorialsi zobaczą więcej
 
Karta dla rodzin wojskowych
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Użyteczno-bojowy sprawdzian lubelskich i szwedzkich terytorialsów
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Mniej obcy w obcym kraju
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Pożegnanie z Żaganiem
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Ogień Czarnej Pantery
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Setki cystern dla armii
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Bój o cyberbezpieczeństwo
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Olympus in Paris
Norwegowie na straży polskiego nieba
Olimp w Paryżu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Aplikuj na kurs oficerski
Co słychać pod wodą?
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Polskie „JAG” już działa
Transformacja wymogiem XXI wieku
Wybiła godzina zemsty
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Zmiana warty w PKW Liban
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Ostre słowa, mocne ciosy
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
„Szczury Tobruku” atakują
Czworonożny żandarm w Paryżu
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Zyskać przewagę w powietrzu
Jaka przyszłość artylerii?
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Jesień przeciwlotników
Transformacja dla zwycięstwa
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO