Cyberprzestrzeń to obszar prowadzenia działań zbrojnych – tak brzmi najistotniejszy element deklaracji o obronie cybernetycznej, którą przyjęto na szczycie NATO w Warszawie. W ślad za nią poszły zobowiązania, m.in. do wzmocnienia ochrony infrastruktury i sieci teleinformatycznych. Jakie w związku z tym działania planuje MON? Resort przedstawił je podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego. Na wzmocnienie bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni ministerstwo zamierza przeznaczyć ponad miliard złotych.
W serwisie internetowym Ministerstwa Obrony Narodowej 9 września zostało zamieszczone nieoficjalne tłumaczenie zobowiązania państw Sojuszu w sprawie obrony cybernetycznej NATO. Deklaracja, którą przyjęto 8 lipca podczas szczytu w Warszawie, była do tej pory dostępna w języku angielskim i francuskim na stronie internetowej Sojuszu.
W dokumencie zapisano, że przywódcy NATO uznają cyberbezpieczeństwo za jeden z najważniejszych obszarów, w którym strategia sojusznicza wymaga adaptacji i redefinicji. Jakie w związku z tym nowe elementy działania wprowadza NATO? Poniżej przedstawiam kilka wybranych zagadnień i związane z nimi plany polskiego Ministerstwa Obrony Narodowej.
Co nowego w sojuszniczej cyberobronie?
Gdy czytam różnego rodzaju deklaracje polityczne – ONZ, NATO, UE czy OBWE – za każdym razem uderza mnie podniosły charakter tych dokumentów. Teksty z reguły są długie, nużące i wypełnione licznymi zapewnieniami, co jest wprost proporcjonalne do rangi dokumentu i jego sygnatariuszy. Na tym tle zobowiązanie NATO w sprawie obrony cybernetycznej prezentuje się solidnie, ma wysoką rangę, bowiem dokument przyjęto podczas szczytu w Warszawie, i co ciekawe, deklaracja nie jest przesadnie rozbudowana – półtorej strony maszynopisu.
Najistotniejszym elementem dokumentu jest uznanie cyberprzestrzeni za obszar prowadzenia działań zbrojnych. Tym samym NATO wkracza na cyfrowe pole bitwy, aby budować zdolności obronne w przestrzeni cybernetycznej. Państwa członkowskie deklarują, że będą zdolne do kolektywnej obrony cyberprzestrzeni w powietrzu, na lądzie i na morzu.
Sojusznicy potwierdzają narodową odpowiedzialność za wzmocnienie obrony infrastruktury i sieci teleinformatycznych oraz szeroką współpracę, wymianę informacji i doświadczeń, a także systematyczne zwiększanie zdolności obronnych. Zapis ten ma niezwykle istotne znaczenie, ponieważ miernikiem w tym przypadku są siła i odporność najsłabszego ogniwa. Współpraca pozwoli na lepszą ochronę sieci teleinformatycznych i osiągnięcie sukcesu operacji sojuszniczych.
Za niezwykle ważną uznano współpracę NATO z Unią Europejską, krajami partnerskimi, przemysłem i środowiskami naukowymi, a szczególnie cyberpartnerstwo NATO z przemysłem (NATO Industry Cyber Partnership). Priorytetowe kierunki działania to m.in. projekty wielonarodowe, edukacja, szkolenia oraz ćwiczenia, a także wzajemna wymiana informacji. Celem jest gotowość i zdolność do działania, bezpieczeństwo infrastruktury i usług oraz systematyczne podnoszenie kwalifikacji.
Szefowie państw zobowiązali się do wzmacniania w pierwszej kolejności krajowych systemów obrony sieci i infrastruktury. Zwiększanie zdolności narodowych będzie skutkować wzmocnieniem globalnej obrony cybernetycznej.
Deklarowane kierunki rozwoju:
– osiągnięcie narodowych zdolności obronnych w cyberprzestrzeni;
– włączenie obrony cybernetycznej w system operacji wojskowych oraz rozszerzanie ich zasięgu – poziom strategiczny;
– zapewnienie niezbędnych zasobów na poziomie narodowym i sojuszniczym – wzmocnienie kolektywnej obrony;
– intensyfikacja współpracy sektora obrony cybernetycznej – szeroka wymiana informacji, najlepszych praktyk i doświadczeń oraz ocen i analiz w dziedzinie cyberzagrożeń;
– doskonalenie umiejętności i zasad „higieny cybernetycznej” sektora obronnego na poziomie narodowym, czyli przestrzeganie podstawowych norm bezpieczeństwa;
– wspieranie edukacji cybernetycznej – szkolenia i ćwiczenia sił sojuszniczych oraz podnoszenie jakości kształcenia w dziedzinie cyberbezpieczeństwa; celem jest budowa zaufania i upowszechnianie wiedzy w całym Sojuszu;
– przyśpieszenie realizacji zobowiązań w dziedzinie obrony cybernetycznej poprzez włączenie systemów narodowych niezbędnych do prowadzenia działań sojuszniczych.
Gwarantem wykonania zobowiązań jest zapis w dokumencie o dokonywaniu ocen rocznych oraz o przeglądzie zobowiązań, który zostanie przeprowadzony podczas kolejnego szczytu.
Nasze zobowiązania
Ważne informacje na temat polskich planów w obszarze cyberbezpieczeństwa ogłoszono podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach. MON w ramach redefinicji planu modernizacji technicznej planuje wydzielić fundusze na działania w cyberprzestrzeni. Cyberbezpieczeństwo jest bowiem jedynym z priorytetów w planie. Co istotne, deklarowana kwota może przekroczyć miliard złotych. „Plan modernizacji technicznej na lata 2017–2022” zakłada, że zdolności w cyberprzestrzeni staną się jednym z kluczowych elementów – oprócz wojsk pancernych i obrony powietrznej – obrony terytorialnej i zwalczania zagrożeń morskich. Przedstawiciele Sztabu Generalnego WP zapowiedzieli podczas MSPO, że na zdolności obronne w cyberprzestrzeni zostanie przeznaczone około procenta kwoty zaplanowanej na realizację PMT. To prawie miliard złotych z 32 mld przewidzianych na programy priorytetowe do 2019 roku i 74 mld zł w całym okresie obowiązywania PMT, czyli do 2022 roku.
Płk Krzysztof Zielski (Zarząd Planowania Rzeczowego – P8 SGWP) podczas MSPO wskazał na priorytetowe programy modernizacyjne w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Obejmują one m.in. budowę laboratorium do prowadzenia badań oraz rozwoju systemów i sieci teleinformatycznych, przygotowanie oprogramowania do prowadzenia aktywnych działań w cyberprzestrzeni oraz rozpoznanie i wykorzystanie podatności cybernetycznych. Plany zakładają także budowę i implementację systemu do analizy ruchu sieciowego oraz sieci do korelacji zdarzeń i logów (w uproszczeniu – śladów pozostawionych w systemach i sieciach). Zamierzenia dotyczą również prowadzenia odpowiednich testów bezpieczeństwa systemów IT. Program przewiduje także modernizację systemów informatycznych, pozyskanie urządzeń, oprogramowania oraz infrastruktury sieciowej niezbędnej do prowadzenia działań zarówno defensywnych, jak i ofensywnych. Kluczowymi obszarami będą: bezpieczeństwo cyberzabezpieczeń, wsparcie kryptologiczne, wdrożenie i budowa rozwiązań kryptograficznych oraz elektroniczny system zarządzania dokumentami kryptograficznymi. Według informacji przekazanych przez SGWP, nowe zadania pozostaną pod nadzorem Narodowego Centrum Kryptograficznego.
O sile i słabości Sojuszu decyduje najsłabsze ogniwo. Ważne, aby najsłabszy element systemu posiadał niezbędne zdolności obronne. Polska w najbliższych latach planuje szereg działań i inwestycji w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Pamiętając o najsłabszym ogniwie, warto przypominać, by wzorem liderów, podobne programy rozpoczęli wszyscy sojusznicy.
komentarze