moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Na wschód czy na Zachód? – Turcja na rozdrożu

Jeszcze w lipcu, na szczycie NATO w Warszawie, prezydent Recep Tayyip Erdoğan wzywał, by „nie dopuścić do przekształcenia Morza Czarnego w rosyjskie jezioro”. Miesiąc później sam ściskał dłoń prezydenta Władimira Putina i zapewniał go o wiecznej przyjaźni. Czy zbliżenie Turcji i Rosji, do jakiego doszło po nieudanym puczu w Ankarze, oznacza oddalenie Turcji od NATO?

„Epoka lodowcowa” między Ankarą a Moskwą

27 czerwca w Moskwie opublikowano list Erdoğana do Putina, w którym turecki prezydent przepraszał rosyjskiego za zestrzelenie bombowca Su-24. Doszło do tego 24 listopada 2015 roku przy granicy turecko-syryjskiej. Po tym wydarzeniu Rosja nałożyła embargo na dostawy tureckiej żywności, skasowała ruch bezwizowy, anulowała loty czarterowe, ograniczyła wymianę turystyczną z Turcją. Kreml wstrzymał też budowę gazociągu „Turkish Stream” (ma biec po dnie Morza Czarnego) i budowę elektrowni atomowej Akkuyu. Ostra retoryka po obu stronach zaowocowała nagłówkami w światowych mediach: „Rosja i Turcja na krawędzi wojny”. 7 godzin po zestrzeleniu samolotu Erdoğan próbował telefonicznie rozmawiać z Putinem, ale ten się nie zgodził. Rozpoczęła się siedmiomiesięczna „era lodowcowa” we wzajemnych stosunkach. W grudniu 2015 roku prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew, który ma dobre relacje zarówno z Putinem, jak i z Erdoğanem, wezwał obie strony do umiaru. W końcu kwietnia 2016 roku szef tureckiego sztabu generalnego gen. Hulusi Akar powiedział Erdoğanowi, że w rozwiązaniu kryzysu może być pomocny były polityk, a dziś szef Holdingu Negris, Cavit Çağlar. To znajomy prezydenta Dagestanu Ramazana Abdułapitowa, który z kolei ma dostęp do Jurija Uszakowa, doradcy Putina do spraw zagranicznych. Tym kanałem prowadzono tajne rozmowy. Prezydent Nazarbajew, po spotkaniu z Putinem, 22 czerwca powiadomił Erdoğana, że rosyjski prezydent jest gotów przyjąć od niego list. 24 czerwca osobisty przedstawiciel prezydenta Turcji, Ibrahim Kalin, wyleciał do Taszkentu i tam przekazał list Uszakowowi. 27 czerwca opublikowano dokument i nastąpiło odprężenie. Przynajmniej na linii Moskwa – Ankara. List bowiem zdenerwował sojuszników Turcji w NATO. Członkowie sojuszu z jednej strony z ulgą obserwowali, jak po incydencie z samolotem, oba państwa oddalają się od siebie. Z drugiej mieli obawy, że NATO może zostać wciągnięte do ewentualnego konfliktu zbrojnego między Rosją a Turcją. Zwłaszcza że minister spraw zagranicznych Turcji Mevlut Cavusoglu stwierdził, iż „z pomocą sojuszników w NATO Turcja może zająć Rosję w terminie krótszym, niż 7 dni”.

Pucz w Ankarze, ocieplenie stosunków z Kremlem

List ocieplił stosunki Moskwy z Ankarą, ale to co najbardziej zbliżyło oba państwa to telefon Putina do Erdoğana zaraz po nieudanym puczu wojskowym ze słowami poparcia dla tureckiego prezydenta. Żaden inny kraj nie wyraził takiej solidarności z Turcją jak Rosja. Kilkanaście dni temu (9 sierpnia) doszło do spotkania Putina i Erdoğana w Sankt Petersburgu. Prawie dwie godziny omawiano wznowienie stosunków i otwarcie etapu „strategicznego partnerstwa” i „wiecznej przyjaźni” między obu krajami. Do wcześniej uruchomionych połączeń czarterowych Rosja „dorzuciła” jeszcze przywrócenie ruchu bezwizowego z Turcją, ponownie zgodziła się na rozpoczęcie budowy gazociągu „Turkish Stream” oraz zdecydowała o budowie elektrowni atomowej Akkuyu. Rosjanie obiecali stopniowo ponownie otwierać swój rynek dla produktów spożywczych z Turcji. Postanowiono też utworzyć wspólny fundusz inwestycyjny. Putin wyraził gotowość przyjęcia Turcji do Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Poruszono też temat Syrii. Ta sprawa od początku stanowiła kość niezgody między Moskwą a Ankarą. Turcja nie akceptowała rosyjskiej interwencji w Syrii. Eksperci przepowiadali, że Turcja może z tego powodu zmienić stosunek do rządu Asada. Tymczasem po spotkaniu z Putinem Erdoğan stwierdził, że „Rosja to najważniejszy aktor w doprowadzeniu do pokoju w Syrii”. Co więcej, Ankara i Moskwa zawarły porozumienie dotyczące działań w sprawie Syrii. Jego efekty już widać – Rosja na prośbę Turcji wycofała żądanie, by w rozmowach na temat Syrii, które toczą się w Genewie, uczestniczyła osobna delegacja Kurdów.

Czy Turcja porzuci Zachód na rzecz Rosji?

Zastanawiając się nad przyczynami otwarcia się Turcji w stronę Rosji, eksperci zwracają uwagę na dwa elementy: w wyniku rosyjskich sankcji Turcja poniosła większe straty niż się spodziewano: obroty handlowe między obu krajami, które w 2008 roku wyniosły 38 mld USD, w 2015 roku spadły do 24 mld. Ale jest i drugi element. Od pewnego czasu UE i USA krytykują naruszanie praw i łamanie demokracji przez Erdoğana, a zwłaszcza represje i czystki po puczu. Amerykanie popierają ideę utworzenia niepodległego Kurdystanu oraz nie chcą wydać Turcji przeciwnika politycznego Erdoğana, Fethullaha Gulena, oskarżanego o zorganizowanie niedawnego puczu. Putin nie tylko pierwszy wyraził poparcie dla Erdoğana, lecz również nie krytykuje dążeń autorytarnych tureckiego prezydenta. Tymczasem Zachód od lat naciska na Ankarę, by uregulowała problem Kurdów oraz doprowadziła do zjednoczenia Cypru. Zbliżenie z Rosją to demonstracja wobec Zachodu, że Turcja ma alternatywę, że Rosja i Turcja mogą się zbliżyć i poradzić sobie bez Zachodu.

Rozmowy Erdoğana z Putinem zaniepokoiły Zachód. Turcja jest ważnym sojusznikiem dla Europy i USA. Amerykanie potrzebują tureckich lotnisk dla swych samolotów, walczących z ISIS. Jak bardzo NATO zależy na Turcji może świadczyć fakt, że sekretarz generalny sojuszu wydał dwa prawie jednakowo brzmiące oświadczenia, w których podkreślał, że „Turcja jest cenionym członkiem NATO”: pierwsze zaraz po puczu, a drugie 10 sierpnia, czyli jeszcze w trakcie wizyty Erdoğana w Rosji.

Czy Turcja porzuci Zachód na rzecz Rosji? Należy dość sceptycznie podejść do idei „strategicznego partnerstwa” między Rosją a Turcją oraz do deklaracji prezydenta Erdoğana o wiecznej przyjaźni obu państw. Po pierwsze, Turcja nigdy nie była dla Rosji partnerem strategicznym. Po drugie, rozbieżności i sprzeczności interesów obu krajów są ogromne, począwszy od Syrii, poprzez problem kurdyjski, kwestię Cypru. Turcja generalnie jest raczej konkurentem Rosji o wpływy niż jej partnerem w regionie. Ankara usiłuje przecież odbudować swą pozycję w poradzieckich, turkojęzycznych krajach Azji Środkowej i w Azerbejdżanie, w rosyjskim Tatarstanie i na Kaukazie Północnym.

W dziedzinie gospodarczej oferta Rosji dla Turcji również nie przebije Zachodu, gdyż Moskwa jest zbyt słaba, by zastąpić Unię Europejską, której członkowie mają w Turcji ¾ bezpośrednich inwestycji.

Jakie są skutki spotkania Erdoğana z Putinem dla Zachodu i NATO pokaże wizyta sekretarza stanu USA, Johna Kerry’ego w Ankarze 24 sierpnia. Wydaje się, natomiast, że ulegnie przyśpieszeniu proces przyjęcia Turcji do UE, ciągnący się od 1963 roku.

Jacek Potocki , publicysta zajmujący się bezpieczeństwem międzynarodowym

dodaj komentarz

komentarze


„Siły specjalne” dały mi siłę!
 
Zyskać przewagę w powietrzu
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Ogień Czarnej Pantery
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Ostre słowa, mocne ciosy
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Użyteczno-bojowy sprawdzian lubelskich i szwedzkich terytorialsów
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Jaka przyszłość artylerii?
Olympus in Paris
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Medycyna „pancerna”
Transformacja dla zwycięstwa
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Terytorialsi zobaczą więcej
Transformacja wymogiem XXI wieku
Olimp w Paryżu
Mniej obcy w obcym kraju
Aplikuj na kurs oficerski
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Czworonożny żandarm w Paryżu
„Szczury Tobruku” atakują
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Determinacja i wola walki to podstawa
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Bój o cyberbezpieczeństwo
Norwegowie na straży polskiego nieba
Jesień przeciwlotników
Setki cystern dla armii
Pożegnanie z Żaganiem
Wybiła godzina zemsty
„Feniks” wciąż jest potrzebny
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Co słychać pod wodą?
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Polskie „JAG” już działa
Karta dla rodzin wojskowych
Zmiana warty w PKW Liban
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO