Kombatanci Narodowych Sił Zbrojnych, członkowie Związku Żołnierzy NSZ i przedstawiciele grup rekonstrukcji historycznych NSZ wzięli udział w uroczystościach 71. rocznicy oswobodzenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w czeskim Holiszowie. Prawie tysiąc więzionych tam kobiet wyzwoliła Brygada Świętokrzyska NSZ – jeden z największych polskich oddziałów partyzanckich.
Wiosną 1945 roku licząca ponad tysiąc żołnierzy Brygada Świętokrzyska wycofywała się przed wkraczającą do Polski Armią Czerwoną. W pierwszych dniach maja wojskowi dotarli w okolice niemieckiego obozu koncentracyjnego w czeskim Holiszowie koło Pilzna. Zaatakowali go i 5 maja wyzwolili około tysiąca kobiet, m.in. Polki, Francuzki, Żydówki. Niemcy planowali zlikwidowanie obozu przez wymordowanie więźniów. Polscy żołnierze wzięli do niewoli około 200 esesmanów. W swej drodze na zachód Brygada przeszła przez Czechy i – dalej – do Niemiec, gdzie jej jednostki zostały przekształcone w Polskie Kompanie Wartownicze przy 3 Armii Amerykańskiej.
Na dzisiejsze uroczystości 71. rocznicy wyzwolenia obozu w Holiszowie pojechała do Czech 100-osobowa delegacja. Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych reprezentowały poczty sztandarowe, kombatanci, władze naczelne organizacji, członkowie grup rekonstrukcji NSZ. W składzie delegacji jest także weteran Brygady Świętokrzyskiej kpt. Stanisław Turski ps. „Czarnecki”. – Od lat odwiedzamy historyczne miejsca stacjonowania Brygady Świętokrzyskiej NSZ na terenie Czech w okolicach Stankowa, Holiszowa, Vszekar, Kviczovic oraz Bernartic. Wszędzie jesteśmy serdecznie witani przez mieszkańców, którzy opowiadają nam, gdzie kwaterowali żołnierze NSZ – opowiada Karol Wołek, prezes Zarządu Głównego Związku Żołnierzy NSZ.
Podczas uroczystości w Holiszowie odbył się przemarsz pocztów ze sztandarami. Grupy Rekonstrukcji Historycznych NSZ z Warszawy, GRH „Beskidy”, GRH „Zachodni Szaniec” z Wrocławia prezentowały uzbrojenie i umundurowanie żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.
Weterani jechali na jeepach
Członkowie Związku Żołnierzy NSZ wręczali mieszkańcom ulotki z informacją o wyzwoleniu obozu przez Brygadę Świętokrzyską NSZ. – Rozdaliśmy blisko 20 tysięcy ulotek w języku czeskim i angielskim, które informowały o wspólnej walce Amerykanów i Polaków z NSZ przeciw Niemcom oraz o wyzwoleniu obozu w Holiszowie – dodaje Karol Wołek.
Uroczystości rocznicowe zorganizowały wspólnie Związek Żołnierzy NSZ, Urząd Miasta Holiszowa, Parafia Rzymskokatolicka w Stankowie, Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Instytut Polski w Pradze i Ambasada RP w Pradze.
W Pilźnie 7 maja, jak co roku, odbędą się uroczystości upamiętniające wyzwolenie miasta przez wojska amerykańskie. Od kilkunastu lat Pilzno w porozumieniu z ambasadą Stanów Zjednoczonych organizuje „Konwój Wolności” – ulicami przejadą amerykańskie pojazdy z II wojny światowej.
autor zdjęć: Katarzyna Olszewska
komentarze