Płk Krzysztof Gaj, który doradzał szefowi MON w sprawie obrony terytorialnej, przedstawia plan jej budowy. – W czasie pokoju ma ona liczyć kilkanaście tysięcy żołnierzy działających w dwóch komponentach. Będą to osoby, które na co dzień zwyczajnie pracują, a w określone dni i z określoną częstotliwością będą zakładać mundur i ćwiczyć – mówi pułkownik.
Kto ma tworzyć obronę terytorialną? Budowę tego rodzaju systemu przewiduje bowiem Strategia Bezpieczeństwa Narodowego.
Płk rez. Krzysztof Gaj: Obrona terytorialna kraju będzie budowana jako część polskiej armii, ale funkcjonować będzie na nieco innych zasadach. Przykładem może być Gwardia Narodowa Stanów Zjednoczonych czy Armia Terytorialna Wielkiej Brytanii, w których mamy do czynienia ze zjawiskiem „obywatela-żołnierza”. Na co dzień jest to pracownik, który w określone dni i z określoną częstotliwością zakłada mundur i ćwiczy.
Jak liczna ma być armia takich obywateli-żołnierzy?
Byłoby to kilkanaście tysięcy żołnierzy w czasie pokoju i wielokrotnie więcej na wypadek wojny. Musimy odtworzyć obronę terytorialną, która lekkomyślnie została zlikwidowana. Nie może być tak, że jednostki obrony terytorialnej nie istnieją w czasie pokoju – jak miało to miejsce dotychczas – a są rozwijane dopiero na czas wojny. Jeżeli taka jednostka nie istnieje w czasie pokoju przynajmniej jako szkielet kadrowy, ma niewielkie szanse, żeby działać w czasie wojny. Dopiero dzięki szkoleniom ludzie uczą się współpracy i działania jak monolit. Ważny jest duch jednostki, który musi się wytworzyć. Bez tego żadna jednostka nie przetrwa na polu walki.
Jak powinna być zbudowana obrona terytorialna?
Obrona terytorialna składa się z dwóch filarów, które razem będą tworzyć skuteczną obronę państwa. Podporządkowana będzie naczelnemu dowódcy. Mówimy o dwóch komponentach, częściach systemu. Jeden pozostaje na miejscu. Drugi będzie można przerzucać, ma on bowiem wzmacniać wojska operacyjne. Biorąc pod uwagę długość naszej wschodniej granicy, dywizje wojsk operacyjnych mogą nie wystarczyć do obsadzenia wszystkich odcinków granicy, a nie możemy sobie pozwolić na pustkę w tak zwanej przestrzeni operacyjnej.
Zadaniem żołnierzy tworzących pierwszy filar będzie niedopuszczenie przeciwnika, który chciałby się wedrzeć w głąb kraju. Takie jednostki wojskowe (bataliony, kompanie i plutony), które będą miały określony potencjał i zdolności, muszą znajdować się na całym obszarze Polski. Komponent pozostający na miejscu mógłby liczyć w czasie wojny około 46 tysięcy żołnierzy.
Chciałbym podkreślić, że jednostki obrony terytorialnej to nie ubogi krewny czy młodszy brat dla jednostek operacyjnych, lecz pełnoprawny partner, dysponujący nie tylko bronią strzelecką, ale pełnym spektrum broni wsparcia. To projekt, który można zrealizować, wystarczy chociażby spojrzeć na doświadczenia innych krajów.
Jaką rolę w systemie obrony terytorialnej będą odgrywać organizacje proobronne?
Sądzę, że to jest rezerwuar, z którego czerpane byłyby siły obrony terytorialnej. Chętni musieliby zgłosić się do służby wojskowej i zostać żołnierzami rezerwy. Za taką działalność odpowiadają Wojskowe Komendy Uzupełnień, nie potrzebujemy biur werbunkowych jak w Wielkiej Brytanii. Potrzebne są pewne zmiany w prawie oraz opracowanie dokumentów regulujących powstanie konkretnych jednostek.
Jak liczna powinna być obrona terytorialna?
Mówimy o trzech plutonach na powiat, co daje jeden pluton na około 11 tysięcy obywateli zdolnych do służby wojskowej. Jednak wojsko to nie wszystko. Obrona militarna kraju to zaledwie 10 proc. całości spraw związanych z obroną. Resort obrony narodowej odpowiada za obronę militarną (w tym obronę terytorialną), jednak obrona kraju (jako całość) spoczywa na wszystkich obywatelach, obojga płci, niezależnie od poglądów politycznych. W tym przypadku wszyscy powinni mówić jednym głosem i wykonywać wspólnie działania w tej dziedzinie.
Pułkownik Krzysztof Gaj był doradcą ministra obrony ds. obrony terytorialnej, 28 grudnia został powołany na stanowisko szefa Zarządu Organizacji i Uzupełnień - P1 Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
autor zdjęć: Arch. prywatne
komentarze