Brunssum to niespełna 30-tysięczne miasteczko w sercu holenderskiej Limburgii. Region ten bywa nazywany „balkonem Europy”, albo „krainą bez granic”, bo kilka krajów leży stąd dosłownie na wyciągnięcie ręki. Tu właśnie mieści się jedna z najważniejszych komórek NATO. A polscy żołnierze odgrywają w niej kluczowe role.

–  Służba tutaj jest trochę, jak przerwa w rzeczywistości, tej polskiej, codziennej. Kiedy zobaczyłem poziom zaawansowania i skomplikowania systemów symulacji, na których się tutaj pracuje pomyślałem sobie: „gwiezdne wojny” – przyznaje kmdr ppor. Grzegorz Łyko z biura prasowego Sojuszniczego Dowództwa Sił Połączonych w Brunssum (z ang. JFCBS). – Przyjeżdżając do Holandii od razu zostaliśmy rzuceni na głęboką wodę. Nowy system pracy, międzynarodowy sztab, język angielski jako podstawowe narzędzie komunikacji. I brak okresu przejściowego. Musieliśmy się w tym wszystkim odnaleźć praktycznie z dnia na dzień. Bardzo nam w tym pomógł nasz zespół łącznikowy – opowiada.

Czekają na sygnał

W JFCBS reprezentowanych jest łącznie 26 z 28 członków NATO. Wśród nich jest też polskich kontyngent. Obecnie w Brunssum służy 35 naszych żołnierzy, w całym garnizonie rozlokowanym w okolicach jest ich łącznie 53. Do tego dochodzą jeszcze etatowi pracownicy cywilni. Kmdr ppor. Łyko przyznaje, że Polacy stanowią jeden z najistotniejszych elementów międzynarodowej układanki. – A odkąd obowiązki szefa sztabu objął gen. broni Janusz Adamczak nasz kontyngent jeszcze zyskał na znaczeniu – podkreśla.

Aby zrozumieć, czym zajmują się w Brunssum nasi żołnierze, trzeba przez chwilę zatrzymać się na samej instytucji. W ubiegłym roku Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych świętowało 60. rocznicę powołania. Początkowo kwatera główna dowództwa mieściła się w Fontainebleau. Kiedy jednak w 1966 Francja wystąpiła ze struktur wojskowych NATO, została przeniesiona do serca Limburgii.

- JFCBS stanowi jedno z dwóch dowództw operacyjnych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Drugie mieści się w Neapolu – tłumaczy kmdr ppor. Łyko. Dowództwa w Brunssum i Neapolu podlegają Kwaterze Głównej Sojuszniczych Sił Zbrojnych NATO w Europie (z ang. SHAPE). – Kiedy ona otrzyma od polityków sygnał do działania, przekazuje go nam. A my zaczynamy kierować siłami wydzielonymi przez państwa członkowskie – wyjaśnia kmdr ppor. Łyko. – Dowództwo w Brunssum jest w stanie prowadzić jedną dużą operację połączoną i dwie mniejsze – dodaje.

48 godzin od decyzji

Obecnie do zadań JFCBS w Brunssum należy wspieranie misji w Afganistanie. – Główny nacisk kładziemy na logistykę i szkolenie kadr – tłumaczy kmdr ppor. Łyko. Na tym jednak nie koniec. W tym roku JFCBS dowodzi Siłami Odpowiedzi NATO (z ang. NRF). Co to oznacza w praktyce? Kiedy gdzieś na świecie dochodzi do sytuacji wymagającej interwencji wojsk, kraje, które angażują się w operację wydzielają niezbędne siły, a JFCBS przejmuje nad nimi dowodzenie. – Pierwsze działania jesteśmy zobligowani podjąć już 48 godzin od politycznej decyzji – podkreśla kmdr ppor. Łyko.

Na tym jednak nie koniec. JFC Brunssum koordynuje wszystkie ćwiczenia wojskowe, który prowadzone są na terenie Europy Śśrodkowo-Wschodniej. Sami żołnierze JFC także się szkolą. – Jeszcze niedawno byliśmy w Bydgoszczy, gdzie całe dowództwo realizowało ćwiczenie w ramach operacji obronnej NATO na terytorium jednego z państw Sojuszu, a teraz już przechodzimy standardowe szkolenie strzeleckie – mówi płk Marian Matoszka, asystent szefa sztabu JFC Brunssum. Wspomniane ćwiczenie w Bydgoszczy to „Trident Joust 2014”. – Scenariusz symulowanej operacji przewidywał obronę Estonii. Dowództwo miało do dyspozycji 39 tysięcy żołnierzy – wyjaśnia kmdr ppor. Łyko.

Polska ulica

W Brunssum Polacy pracują we wszystkich komórkach sztabu: od pionu operacyjnego, poprzez planowanie, na zabezpieczeniu działań kończąc. – To żmudna, ale niezwykle istotna sztabowa robota – podkreśla kmdr ppor. Łyko. Jej znaczenie jeszcze rośnie w obliczu kryzysu na Ukrainie. – Jeszcze niedawno wszelkie nasze działania, jak planowanie ćwiczeń odbywały się w długoterminowej perspektywie. Teraz ten horyzont uległ skróceniu – przyznaje kmdr ppor. Łyko.

Polscy żołnierze wyjeżdżają do Brunssum na trzy lata. – Staramy się tutaj trzymać razem i wzajemnie sobie pomagać. Tworzymy taką nieformalną kolonię. W miasteczku jest na przykład ulica, przy której mieszka 13 polskich rodzin – opowiada kmdr ppor. Łyko.

Po powrocie do kraju uczestnicy misji muszą jeszcze przynajmniej przez trzy lata pozostać w wojsku, by dzielić się zdobytymi tam doświadczeniami.