Nauczyciele, historycy, przedsiębiorcy, badacze, artyści, muzealnicy odebrali nagrody BohaterON 2022 im. Powstańców Warszawskich. Statuetki, przyznawane w siedmiu kategoriach, wręczono po raz czwarty. Dotychczas uhonorowano nimi 70 laureatów, którzy w szczególny sposób promują wiedzę o historii Polski i współczesny patriotyzm.

– To budujące, że jest tak wielu społeczników, pasjonatów, artystów, dziennikarzy i organizacji, inspirujących innych dzięki opowiadaniu historii Polski XX wieku w ciekawy sposób – mówiła Agnieszka Łesiuk-Krajewska, organizatorka kampanii BohaterON – włącz historię! podczas piątkowej gali Nagrody BohaterON-y 2022 im. Powstańców Warszawskich w Studiu Koncertowym Polskiego Radia.

Nagroda od czterech lat jest przyznawana osobom i instytucjom, które w szczególny sposób promują wiedzę o historii Polski oraz współczesny patriotyzm. W tym roku organizatorzy rozszerzyli formułę i postanowili również nagradzać za działania np. na rzecz pomocy Ukraińcom i Ukrainie. – To współczesny wyraz patriotyzmu i wcielania w życie wartości, jakimi kierowali się powstańcy – zaznaczyli. Agnieszka Łesiuk-Krajewska dodała, że warto opowiadać polską historię nowocześnie i ciekawie oraz otaczać troską tych, którym wojna zabrała młodość. – Nagroda nosi imię powstańców warszawskich, gdyż są oni dla nas wzorem, pokazują, że dobro drugiego człowieka jest najważniejsze, przypominają nam jak ważna jest uczciwość, honor, wolność i miłości do ojczyzny – podkreśliła Łesiuk-Krajewska.

W liście do uczestników uroczystości premier Mateusz Morawiecki napisał, że laureaci nagród pokazują, iż wydarzenia sprzed prawie 80 lat wciąż są żywe, mają moc poruszania naszych serc i umysłów, nadal skłaniają do działania i nie pozwalają przejść obok nich obojętnie. Zaznaczył też, że prowadzona od kilku lat kampania „BohaterON – włącz historię!” to nowatorska forma uczczenia hołdu powstańcom warszawskim.
– Wyrażam też wdzięczność i głęboki podziw wobec tych, którzy w sierpniu i wrześniu 1944 roku oddali życie i tych, którzy jako świadkowie historii, wciąż są wśród nas – dodał szef rządu. Zaznaczył, że wspólnym zadaniem współczesnych Polaków jest budowanie takiej Polski, o jakiej marzyli powstańcy. – Wartości, dla których przez 63 dni przelewali swą krew są nadal aktualne – przekonywał Mateusz Morawiecki.

Najlepsi z najlepszych

Spośród zgłoszonych kandydatów do nagrody komitet organizacyjny wybrał po pięciu nominowanych w siedmiu kategoriach: dziennikarz, firma, instytucja, nauczyciel, organizacja non-profit, osoba publiczna i pasjonat. Laureatów wybierała kapituła – złożona z powstańców, przedstawicieli rządu, biznesu, historyków i ambasadorów kampanii – pod przewodnictwem Piotra Glińskiego, ministra kultury. Przyznano Złote, Srebrne i Brązowe BohaterON-y, a internauci w głosowaniu online w każdej z kategorii przyznawali Złote BohaterON-y Publiczności.

W kategorii organizacja non-profit Złotym BohaterON-em wyróżniono Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” za dbanie o spuściznę dwóch legendarnych batalionów Armii Krajowej i opiekę nad ich grobami. Taką samą nagrodę dla instytucji przyznano Muzeum Dzieci Polskich – Ofiar Totalitaryzmu. Opowiada ono o niemieckim nazistowskim obozie dla polskich dzieci w Łodzi. Muzeum otrzymało też Złotego BohaterON-a publiczności.

Laureatem Złotego BohaterON-a w kategorii firma została Poczta Polska za działania na rzecz kultywowania polskiej tradycji i pomoc humanitarną dla Ukrainy. Z kolei wśród nauczycieli zwyciężył Cornelius McGrath, nauczyciel historii z St Mary’s Secondary School w Nenagh w Irlandii, za popularyzację wiedzy o powstaniu warszawskim poza granicami Polski.
Złotego BohaterON-a w kategorii osoba publiczna otrzymał Marek Bukowski, aktor, scenarzysta i reżyser, za scenariusz i reżyserię filmów „Babilon. Raport o stanie wojennym” oraz „Marusarz. Tatrzański orzeł”. W kategorii dziennikarz uhonorowano Edytę Poźniak, szefową Redakcji Aktualności Programu 1 Polskiego Radia, za reżyserię i scenariusz serii filmów dokumentalnych „Dzieci Syberii”. Natomiast wśród pasjonatów laureatem został Zygmunt Walkowski, fotograf, specjalista interpretacji zdjęć Warszawy, za identyfikacje fotografii walczącej stolicy.

Komitet organizacyjny nagrody przyznał także nagrodę specjalną Złotego BohaterON-a dla Marka Stroka, pasjonata i znawcy powstania warszawskiego. Otrzymał ją jako wyraz uznania zasług za wybitną, pełną pasji działalność badawczą oraz ogromny dorobek naukowo–historyczny, wnikliwe dokumentowanie dziejów konspiracji i powstańczej Warszawy oraz opracowanie najpełniejszej kolekcji biogramów powstańczych.

Nagrodzeni otrzymali statuetki, a wszyscy nominowani – pamiątkowe dyplomy.

Kampania pomoc i edukacja

Nagrody przyznawane są w ramach ogólnopolskiej kampanii społeczno-edukacyjnej „BohaterON – włącz historię!”. Ma ona na celu upamiętnienie i uhonorowanie uczestników powstania oraz promocję historii Polski XX wieku. Jest realizowana od 2016 roku przez trzy wrocławskie organizacje: Fundację Rosa, Fundację Sensoria i Fundację Pokolenia Kolumbów.

W ramach kampanii udzielana jest pomoc bohaterom walk o stolicę, obejmująca m.in. koordynację pomocy medycznej, zapewnianie środków higienicznych oraz medycznych, wynajem sprzętu rehabilitacyjnego czy dostawę obiadów. Dotychczas przeznaczono na takie wsparcie ponad 1,6 mln zł. Częścią kampanii są też zajęcia edukacyjno-historyczne dla młodzieży szkolnej, w których wzięło już udział blisko 2 mln uczniów.

Poprzednim edycjom BohaterON-u towarzyszyła też akcja Kartka dla Powstańca, w ramach której każdy mógł wysyłać pocztówkę, list bądź laurkę do wybranego powstańca. W ten sposób ponad 1,2 mln kartek trafiło do bohaterów. W tym roku pocztówki zastąpił portal www.dumnizpowstancow.pl, gdzie można zamieszczać wpisy związane z pamięcią dla uczestników powstania. Dotąd dodano ponad 30 tys. wpisów. Tradycyjne kartki nadal są wykonywane przez dzieci przebywające w szpitalach. Takie laurki wręczono powstańcom podczas piątkowej gali.

Uroczystości towarzyszyło widowisko muzyczne „Bohaterowie z ruin, czyli historia warszawskich robinsonów” w reżyserii Haliny Przebindy. Koncert był hołdem złożonym odwadze warszawiaków, którzy ukrywali się przed niemieckim okupantem. Wystąpili m.in.: Stanisława Celińska, Piotr Cugowski, Katarzyna Dąbrowska, Sebastian Karpiel-Bułecka oraz Warszawski Chór Chłopięcy. Współorganizatorem widowiska było Narodowe Centrum Kultury. Gala Nagrody BohaterON-y została objęta patronatem narodowym prezydenta Andrzeja Dudy w ramach obchodów stulecia odzyskania niepodległości.

Laureaci BohaterON-ów 2022

Kategoria „organizacja non-profit” kierowana do instytucji pozarządowych realizujących zadanie kultywowania polskiej historii i kultury oraz podtrzymywania dziedzictwa narodowego
Złoty BohaterON – Społeczny Komitet Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”
Srebrny – Fundacja Dziedzictwa Kulturowego za projekty konserwatorskie na cmentarzach i w kościołach
Brązowy – Fundacja Twarze Depresji za bezpłatną pomoc psychologiczną dla dzieci i dorosłych, w tym uchodźców z Ukrainy
Złoty BohaterON Publiczności – Związek Harcerstwa Polskiego za akcję pomocy dla Ukrainy

Kategoria „instytucja” dla muzeów, bibliotek, teatrów, wydawnictw, które w szczególny sposób przyczyniły się do propagowania historii Polski XX wieku
Złoty BohaterON – Muzeum Dzieci Polskich – Ofiar Totalitaryzmu. Niemiecki nazistowski obóz dla polskich dzieci w Łodzi (1942–1945). Muzeum otrzymało też Złotego BohaterON-a Publiczności
Srebrny – Archiwum Akt Nowych
Brązowy – Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie

Kategoria „firma” dla tych, którzy w ramach swojej firmy prowadzili działania o charakterze historycznym lub sponsorowali projekty realizowane przez innych
Złoty BohaterON – Poczta Polska
Srebrny – Spółka Tarczyński za pomoc mieszkańcom Ukrainy przez przekazanie sprzętu wojskowego i produktów spożywczych
Brązowy – Grupa Arche za rewitalizacje opuszczonych zabytkowych obiektów
Złoty BohaterON Publiczności – Spółka POLREGIO za wsparcie uchodźców z Ukrainy bezpłatnymi przewozami

Kategoria „nauczyciel” skierowana do osób, które w ciekawy, przystępny i niebanalny sposób przekazują wiedzę historyczną swoim uczniom
Złoty BohaterON – Cornelius McGrath, St Marty’s Secondary School, Nenagh, Irlandia
Srebrny – Arkadiusz Pater, Szkoła Podstawowa nr 21 w Koszalinie za przekazywanie historii w sposób nieszablonowy
Brązowy – Izabella Czernecka, Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Mikołaja Kopernika w Brzesku za inicjowanie lokalnych akcji wspierających potrzebujące dzieci
Złoty BohaterON Publiczności – Andrzej Tomczyk, Zakład Poprawczy i Schronisko dla Nieletnich w Raciborzu za promowanie patriotycznych wartości

Kategoria „osoba publiczna” dla tych, którzy swoimi działaniami i autorytetem są w stanie porwać tłumy
Złoty BohaterON – Marek Bukowski, aktor, scenarzysta, reżyser
Srebrny – Piotr Blak, artysta muzyk za krzewienie pamięci o powstaniu warszawskim
Brązowy – Omenaa Mensah i Rafał Brzoska, przedsiębiorcy zaangażowani w działalność filantropijną za największy prywatny transport humanitarny dla potrzebujących na Ukrainie
Złoty BohaterON Publiczności – Martyna Wojciechowska, podróżniczka, dziennikarka, za wspieranie domów dziecka i rodzin zastępczych z Ukrainy

Kategoria „dziennikarz” dla przedstawicieli mediów, którzy w swojej pracy poruszają tematykę historii Polski XX wieku
Złoty BohaterON – Edyta Poźniak (Polskie Radio)
Srebrny – Aleksandra Głogowska (Radio dla Ciebie), za reżyserię słuchowiska „Pola Gniewu” na podstawie dramatu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego
Brązowy – Michał Przedlacki (TVN), za dokumentowanie rosyjskiej napaści na Ukrainę. Otrzymał także Złotego BohaterON-a Publiczności.

Kategoria „pasjonat” kierowana do osób prywatnych, które z własnej inicjatywy i często własnym nakładem realizują ważne z punktu widzenia społeczności lokalnych działania
Złoty BohaterON – Zygmunt Walkowski, fotograf, specjalista interpretacji zdjęć Warszawy
Srebrny – Artur Szulc, historyk i pisarz za popularyzację polskiej historii w Szwecji i książkę „Powstanie warszawskie 1944” po szwedzku
Brązowy – Kamil Dziurdź, komendant 2 Szczepu Harcerskiego Szkwał w Tarnowskiej Woli za zaangażowanie w przybliżanie powstańczych idei i tradycji
Złoty BohaterON Publiczności – Katarzyna Węgrzyn, autorka bloga „Gdzie w Polsce na weekend” za popularyzację polskiej historii