Potrzebna jest zmiana modelu funkcjonowania marynarki wojennej – przekonuje kmdr por. rez. Maciej Janiak, przewodniczący Rady Budowy Okrętów. Organizacja podkreśla, że marynarka powinna prowadzić aktywniejsze działania, które zabezpieczą morskie interesy Polski na ważnych akwenach.
Podsumowujecie Państwo właśnie kolejny rok działalności. Jaki on był dla marynarki wojennej?
Kmdr por. rez. Maciej Janiak: Nie czuję się uprawniony do oceny całokształtu tegorocznych działań marynarki. Wiem natomiast, że dobry czas nadejdzie, gdy zostanie przebudowana zasadnicza koncepcja polityczno-militarnego jej użycia. Obecnie funkcjonuje ona nadal według modelu kontynentalnego, wyniesionego z Układu Warszawskiego. Koncentruje się na działaniach w obrębie Bałtyku, przygotowując się przede wszystkim do ewentualnej klasycznej wojny. Taki model powinien zostać zastąpiony modelem preferowanym w NATO. Siły morskie Sojuszu w sposób ciągły i aktywny reagują na pojawiające się w różnych rejonach świata zagrożenia, dążąc w ten sposób do utrzymania pokoju i porządku prawnego na akwenach o żywotnym znaczeniu dla koalicyjnych i narodowych interesów morskich. Obecnie na świecie 90 procent towarów, w tym surowców przywożonych także do Polski, jest transportowanych drogą morską, więc każde zakłócenie żeglugi może wywołać kryzys, który odbije się również na naszej gospodarce. Dlatego dla państw morskich, tworzących środowisko euroatlantyckie, w którym Polska w ostatnich latach szczęśliwie zakotwiczyła, utrzymanie bezpieczeństwa w cieśninach duńskich jest tak samo ważne, jak pokój i stabilność dajmy na to nad Zatoką Adeńską. Nasze siły morskie muszą się aktywnie włączyć w sojuszniczy system bezpieczeństwa morskiego. Słowem, marynarkę pasywną musimy zastąpić kreatywną.
Ale przecież polskie jednostki uczestniczą w misjach NATO, wchodzą w skład sojuszniczych zespołów. Była operacja „Active Endeavour” na Morzu Śródziemnym, w której uczestniczyły nasze okręty podwodne, czy fregata ORP „Pułaski”. Są misje Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO z udziałem niszczycieli min oraz okrętu dowodzenia ORP „Czernicki”…
To prawda, ale jest ich bardzo mało. Kiedy Amerykanie przekazywali nam fregaty Oliver Hazard Perry, gest ten można było odczytać jako zaproszenie do udziału w tego rodzaju przedsięwzięciach. Tymczasem naszych jednostek od lat próżno szukać w Stałym Zespole Sił Morskich NATO. Wyjątek stanowią okręty przeciwminowe. Ich udział jest jak dotąd najjaśniejszą kartą NATO-wskiego rozdziału historii polskiej marynarki. Dlatego cieszy nas budowa okrętu przeciwminowego typu Kormoran. Projekt zakłada, że marynarka uzyska łącznie trzy nowoczesne niszczyciele min. Rada Budowy Okrętów rekomenduje rozszerzenie programu o trzy dalsze…
Kormoran to dopiero początek. W tym roku został zwodowany okręt patrolowy ORP „Ślązak”, a Ministerstwo Obrony Narodowej stworzyło rozpisany na wiele lat program modernizacji marynarki wojennej.
Moim zdaniem, program wymaga korekt. Dotyczą one zwłaszcza parametrów projektów „Miecznik” i „Czapla”. Okręty o założonych parametrach, kolejne korwety po programach „Kaszub” i „Gawron”, nie podołają współdziałaniu ze współczesnymi okrętami innych państw NATO. Nie podejmą służby we wspomnianym NATO-wskim zespole. Polska potrzebuje jednostek większych – fregat wielozadaniowych oraz okrętów dowodzenia i wsparcia działań połączonych. Tych ostatnich z myślą o zwalczaniu zagrożeń asymetrycznych i elementów wojny hybrydowej. Tylko dzięki nim moglibyśmy w pożądany sposób zadbać o bezpieczeństwo na wodach krajowych i włączyć się w działania sojuszników prowadzone na odległych akwenach.
Jakie są zatem, według Pana, najpilniejsze potrzeby polskiej marynarki?
Najpilniejszą potrzebą jest powstanie i wdrożenie strategicznego dokumentu, w którym zostanie wyrażona wola polityczna i myśl przewodnia dotycząca funkcjonowania Marynarki Wojennej RP w obecnej rzeczywistości. Członkowie i sympatycy Rady Budowy Okrętów stworzyli zespół, który pracuje nad projektem dokumentu nazwanego „Strategią bezpieczeństwa morskiego RP”. O przychylność dla niego zabiegamy w Biurze Bezpieczeństwa Narodowego. Chcielibyśmy, aby dzięki niemu marynarka zajęła ważne, należne jej i jasno określone miejsce w narodowym i sojuszniczym systemie bezpieczeństwa. Naszym celem jest dobro polskiej floty, która od lat znajduje się w permanentnym kryzysie i na myśl przewodnią swojej racji bytu ciągle oczekuje.
Na koniec chciałbym zapytać o samą Radę Budowy Okrętów. Skąd pomysł jej utworzenia? Jakie były początki i jakie intencje jej wówczas przyświecały?
Rada Budowy Okrętów została powołana w listopadzie 2012 roku. To przedsięwzięcie społeczne w pełnym tego słowa znaczeniu. W naszym gronie są między innymi admirałowie i oficerowie służący niegdyś w siłach morskich, parlamentarzyści, przedstawiciele ośrodków akademickich i szeroko rozumianego przemysłu stoczniowego. Chcemy wspierać odbudowę potencjału polskiej marynarki w połączeniu ze wzmocnieniem rodzimego przemysłu stoczniowego. Za cel stawiamy sobie również promocję sił morskich wśród Polaków, rezerwując sobie także w jakimś stopniu możliwość występowania w ich imieniu jako podatników, którzy łożą na utrzymanie marynarki. Chcemy dbać, aby fundusze były wydawane w sposób przemyślany, racjonalny i zgodny z rzeczywistymi potrzebami. To podstawowe cele działania Rady Budowy Okrętów.
autor zdjęć: Jan Szurgot
komentarze