Po 30 latach stagnacji, a nawet ograniczania potencjału wytwórczego, zakłady produkujące sprzęt dla wojska także doświadczają impulsu rozwojowego. Wkraczające z przytupem do zbrojeniówki nowe technologie wymagają nowoczesnych warunków produkcyjnych i serwisowych, a silny przemysł to nowoczesne wojsko i bezpieczne państwo. Sądzę zatem, że do 2030 roku zapomnimy o siermiężnym wyglądzie obiektów należących do firm z branży zbrojeniowej.

Kilka firm z państwowej Polskiej Grupy Zbrojeniowej doczekało się już nowych hal wytwórczych bądź serwisowych. Do szczęściarzy należą: Huta Stalowa Wola (rozbudowa hali produkcyjnej o cztery nowe nawy, każda ma 24 m szerokości, 144 m długości i 12 m wysokości; powierzchnia nowej zabudowy to 14 000 m2; inwestycja ta powiększyła o 40% dotychczasową powierzchnię produkcyjną w głównej siedzibie zakładu); Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 1 SA w Łodzi (nowy hangar o powierzchni ponad 5000 m2, umożliwiający obsługę do 12 śmigłowców); Wojskowe Zakłady Elektroniczne w Zielonce (laboratorium badania rakiet bez strzelań nimi – HWIL i centrum serwisowe rakiet NSM); stołeczne Przemysłowe Centrum Optyki (nowy budynek produkcyjno-biurowy) oraz PGZ Stocznia Wojenna w Gdyni (nowa, najwyższa w polskiej branży stoczniowej hala kadłubowa ze zmodernizowanym nabrzeżem, drogami i placami składowymi).

Potentat radiolokacyjny, PIT-Radwar, mocno inwestuje w Kobyłce. Na jego zlecenie powstał tam budynek produkcyjno-montażowy z częścią biurowo-socjalną, zapleczem technicznym i infrastrukturą, o powierzchni ponad 1 ha, zapewniający spółce zwielokrotnienie zdolności do produkcji wyrobów wielkogabarytowych, ich integracji, testów i serwisowania. Docelowo w Kobyłce powstanie nowoczesny zakład z pełnym zapleczem laboratoryjnym i badawczo-rozwojowym, do którego przeniesiona zostanie cała działalność firmy z dotychczasowej lokalizacji w zatłoczonej stolicy. Kilka tygodni temu Mesko wzbogaciło się w Skarżysku-Kamiennej o halę produkcji amunicji małokalibrowej, zwiększającą zdolności wytwórcze spółki pięciokrotnie – do 250 mln nabojów rocznie.

W prywatnej Grupie WB też się wiele wydarzyło: nowe budynki i hale powstały w WB Electronics, Radmorze, Radmorze Mechanice i Areksie, a w województwie świętokrzyskim grupa, dostrzegając rosnący popyt na jej drony, zbudowała nowe Centrum Produkcyjne Skarżysko, gdzie kilkuset pracowników wytwarza tysiące bezzałogowców rocznie.

Fascynujące jest to, że największe inwestycje infrastrukturalne dopiero czekają obie grupy – państwową i prywatną. Ponadto pojawią się nowi gracze, też inwestujący w infrastrukturę produkcyjną. Dzięki temu w ciągu najbliższych pięciu lat krajowa zbrojeniówka całkowicie odmieni wygląd i zwiększy zasób nieruchomości.

Wkrótce, już w tym roku

Jeszcze w tym roku pracownicy Fabryki Broni „Łucznik” i Maskpolu SA przeprowadzą się do nowoczesnych budynków produkcyjnych. W Radomiu hala, wyposażona w zaawansowane maszyny, pozwoli wydajnie zwiększyć moce wytwórcze. Z kolei trzykondygnacyjny obiekt w Konieczkach koło Częstochowy, o powierzchni ponad 4100 m2, pomieści 400 pracowników, którzy będą produkować specjalistyczną odzież, kamizelki kuloodporne, odzież CBRN oraz elementy wyposażenia osobistego dla wojska i innych formacji mundurowych. W budynku będą też biura konstrukcyjne oraz zaplecze socjalne.

 Hala produkcyjna PGZ

Stołeczne PCO SA otrzymało 261 mln zł dofinansowania z Funduszu Inwestycji Kapitałowych na rozbudowę potencjału produkcyjnego, poprzez transformację technologiczną i organizacyjną. I kilka tygodni temu prezes spółki podpisał umowę z przedstawicielami firmy Mirbud (opiewającą na 131 mln zł) na rozbiórkę istniejącego budynku i budowę nowego produkcyjnego, czterokondygnacyjnego wraz z instalacjami i infrastrukturą. Zakończenie tej inwestycji planowane jest na koniec roku 2026.

W HSW zakończono budowę oprzyrządowanego toru do badań trakcyjnych wozów bojowych, pozwalającego na ocenę wytrzymałości konstrukcji narażonej na cykliczne obciążenia zmienne, będą tam również wykonywane badania koincydencji osi celowania z osią przewodu lufy oraz sprawdzenia poprawności stabilizacji przyrządów optycznych, działania układu zawieszenia hydropneumatycznego czy trakcji i układu hamowania. W trakcie realizacji jest budowa toru do badań strzelania jako element centrum serwisowego armat kalibru 30 mm. Obecnie finalizowane są prace wykończeniowe obiektów budowlanych oraz budowa dróg dojazdowych.

Stalowowolska spółka w 2023 roku odkupiła zasoby znajdującej się po sąsiedzku spółki LiuGong. Uzyskany majątek trwały (hale produkcyjne, magazynowe, obiekty biurowe, maszyny i urządzenia, narzędzia i oprzyrządowanie) oraz przejęci pracownicy produkcji i kadra techniczna, mający doświadczenie w wytwarzaniu sprzętu ciężkiego, pozwolą na dalsze zwiększanie i rozwój potencjału produkcyjnego. Jak się dowiedziałem, HSW prowadzi intensywne prace na rzecz modernizacji nowo kupionej infrastruktury – obiektów budowlanych i parku maszynowego. W czerwcu 2023 roku HSW na realizację wszystkich nowych inwestycji dostała pierwszą transzę dofinansowania – 600 mln zł z Funduszu Inwestycji Kapitałowych. Za te pieniądze Huta modernizuje także zasoby nieruchomościowe oraz technologiczne oddziałów: Autosanu w Sanoku, oddziału I w Stalowej Woli i oddziału w Dęblinie.

W lipcu przedstawiciele PGZ-etu zapowiedzieli powstanie trzech nowych zakładów wytwarzających elementy amunicji 155 mm (poprzez rozbudowę dotychczasowych fabryk, jak i budowę nowych). Podstawą działań jest dofinansowanie przez Skarb Państwa (FIK) w wysokości 2,4 mld zł. PGZ ma w planie także realizację następnych projektów związanych z produkcją prochów wielobazowych i produktów wysokoenergetycznych. Przypomnę w skrócie: Zakłady Metalowe Dezamet z Nowej Dęby otrzymały gigantyczną dotację (1,358 mld zł) na rozbudowę infrastruktury pod produkcję amunicji 155 mm. Spółka zamierza do września 2028 roku zbudować obiekt produkcyjno-magazynowy, kupić nowy, zautomatyzowany park maszynowy i zmodernizować oczyszczalnię ścieków. W tym samym terminie Mesko ma przygotować filię w Kraśniku, przeznaczoną do zwiększonej produkcji korpusów pocisków 155 mm (dotacja 887 mln zł) – tu przewiduje się zakup i modernizację budynków, by pomieściły nowe maszyny. W Pionkach, w związku z oczekiwanym i opóźnionym uruchomieniem linii do produkcji prochów, powstaną magazyny o podwyższonych wymaganiach do przechowywania materiałów wybuchowych wraz z obwałowaniami zabezpieczającymi okoliczne budynki przed skutkami wybuchu.

Marzec 2028 roku to deadline dla inwestycji w Zakładach Chemicznych „Nitro-Chem”. W Bydgoszczy mają pojawić się nowe linie do elaboracji amunicji 155 mm. Spółka dostała na ten cel z FIK-u 113 mln zł, które zamierza wydać na wyburzanie starych budynków i przygotowanie terenu pod cztery nowe obiekty z infrastrukturą techniczną i maszynami wypełniającymi korpusy pocisków materiałami wysokoenergetycznymi. W tym samym amunicyjnym pakiecie ZPS Gamrat z Jasła ma zainwestować w budowę instalacji do produkcji gazogeneratorów. 66 mln zł wyda na adaptację i rozbudowę istniejącej linii produkcyjnej. To już się dzieje – 5 sierpnia prezes Gamratu zawarł umowę z firmą Casp System na wdrożenie systemu radiografii cyfrowej do badań RTG materiałów wybuchowych, połączone z adaptacją budynku – obiekt ma być gotowy w połowie 2026 roku, wartość inwestycji to prawie 11 mln netto, a pieniądze pochodzą jeszcze z własnych zasobów spółki.

Wzmożenie amunicyjne trafnie podsumował Arkadiusz Bąk, pierwszy wiceprezes zarządu PGZ: „Budowa trzech fabryk amunicji to także nowe miejsca pracy. Zwiększamy potencjał produkcyjny i inwestujemy w szkolenie kadr, co będzie wzmocnieniem dla krajowego sektora obronnego”. Dziwię się tylko, że dzieje się to dopiero teraz. Te fabryki powinny stać już dawno, dawać pracę i zarabiać na siebie oraz kolejne inwestycje, także eksportując. Lepiej jednak późno niż wcale.

Za dwa–trzy lata

Pieniądze ze Skarbu Państwa napędzą modernizację spółek PGZ-etu w związku z wykonaniem programów obrony przeciwlotniczej „Narew” i „Wisła”. W tym pakiecie sytuuje się projekt „duża Kobyłka” dla PIT-Radwaru, ale także inwestycje w innych zakładach. Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu wybierają właśnie wykonawcę nowej hali produkcyjno-serwisowej i wykonawcę remontu hali istniejącej. Z kolei idące za ciosem WZE otrzymały dofinansowanie z FIK-u – 67,5 mln zł – na budowę lekkiej hali do produkcji mechanicznej oraz modernizację innego budynku na potrzeby produkcji elektroniki dla programów „Narew” i „Wisła”. Zakończenie prac budowlanych i instalacyjnych w Zielonce planowane jest na jesień 2026 roku. WZE zamówiło też dwa budynki do produkcji sekcji przedziału gazodynamicznego pocisków PAC3-MSE (na mocy umowy offsetowej dla I fazy programu Wisła). Tutaj data oddania inwestycji nie jest mi znana.

PGZ Stocznia Wojenna wybuduje nowoczesne zaplecze magazynowe na potrzeby programu „Miecznik”.

Zaangażowane również w projekty przeciwlotnicze Wojskowe Zakłady Łączności nr 1 z Zegrza planują budowę dwóch hal produkcyjnych, modernizację galwanizerni, spawalni oraz magazynu, zakup maszyn i urządzeń oraz innego wyposażenia, inwestycje w infrastrukturę IT. Łączna wartość nakładów wyniesie 155 mln zł, w tym 152 mln z FIK-u oraz 2 mln zł ze środków własnych spółki. Dostarczająca pojazdy do wszystkich kluczowych programów unowocześnienia Wojska Polskiego spółka Jelcz też musi zwiększyć tempo produkcji. Czyni to już, podzlecając prace montażowe bratniemu oddziałowi z Sanoka i spółce Wielton. Ale jeszcze do niedawna planowała inwestycje w nowe hale i linie produkcyjne. Na razie ratuje się modernizacją posiadanych budynków, kierownictwo myśli już o budowie malarni-lakierni, a szczytem ambicji może być postawienie zupełnie nowej fabryki podwozi militarnych.

Mniejsze, remontowe inwestycje dzieją się w Zakładach Metalowych Tarnów SA, w Rosomaku SA, gliwickim Bumarze-Łabędy (pod produkcję pancerną) i zabrzańskim Bumarze-Mikulczyce, a nawet w spółce ZURAD w Ostrowi Mazowieckiej. Zarządy tych firm starają się maksymalnie wykorzystać i odnowić posiadane obiekty, co wydaje się zrozumiałe – nie muszą nabywać działek pod budowę nowych hal, magazynów i budynków, więc jest i taniej i szybciej.

Prywatna inicjatywa

W Grupie WB usłyszałem, że inwestycje realizowane są w sposób ciągły. Plany prywatnego holdingu z Ożarowa Mazowieckiego są szersze, objęły już akwizycję nowych podmiotów (zajmujących się m.in. materiałami wysokoenergetycznymi, amunicją i głowicami bojowymi), jak też utworzenie nowych firm, w tym spółek celowych z polskimi instytucjami badawczymi i partnerami zagranicznymi. W bieżącym roku nastąpi dalsza rozbudowa i zwiększenie potencjału Grupy WB w obszarze konstrukcji i wytwarzania systemów bezzałogowych powietrznych, lądowych i morskich, ale także rozwiązań podwójnego zastosowania, takich jak systemy wojskowego i cywilnego magazynowania energii. Wiemy też, że we współpracy z południowokoreańską Hanwha Aerospace polska firma w modelu joint venture zamierza zbudować w zachodniej części kraju zakład produkcji pocisków rakietowych CGR-080 dla wyrzutni K239. Prace nad wyborem lokalizacji i projektanta pierwszej nowej od 35 lat fabryki uzbrojenia wydają się bardzo zaawansowane.

Po piętach bilateralnej inicjatywie depcze założone w 2024 roku konsorcjum AMC Global Group, czyli grupa kilku przedsiębiorstw powiązanych kapitałowo i osobowo, z dominującym kapitałem polskim. Jej strategicznym celem jest „skuteczne reagowanie na istniejące braki w dostawach specjalistycznych produktów oraz na ograniczoną liczbę ich producentów”. Zamierza ona specjalizować się w produkcji i dostawach amunicji dużego kalibru, rakiet niekierowanych oraz materiałów wysokoenergetycznych. Współtworząca grupę spółka Armaments Munition Company sp. z o.o. posiada własną technologię produkcji (montażu) pocisków dużego kalibru oraz elaboracji TNT; zaś siostrzana spółka General Explosives sp. z o.o. dysponuje technologią montażu modułowych ładunków miotających oraz produkcji zapalników. Montownia amunicji (jej elaboracji) ma powstać w Słupi Koneckiej (budynek o powierzchni 3200 m2 na działce mającej 12,4 ha ze względu na rozległą strefę bezpieczeństwa), a kompleks dla produkcji ładunków miotających będzie ulokowany dalej na zachodzie (działka ok. 15,7 ha, budynek ok. 3500 m2). Budowa hal i magazynów ma ruszyć wkrótce, w kilkumiesięcznych odstępach, gdyż mają się one biznesowo i technicznie uzupełniać, co pozwala oczekiwać, że za trzy lata zaczną zaopatrywać klientów. Mają mieć po kilka zautomatyzowanych linii produkcyjnych, działających gniazdowo-potokowo, i wykorzystywać silny komponent AI, co pozwoli minimalizować czas przestojów oraz ograniczyć wpływy błędów ludzkich. A także w ogóle ograniczyć liczbę zatrudnionych przy tej niebezpiecznej robocie wysoko wykwalifikowanych pracowników, o których w miejscowościach oddalonych od dużych ośrodków przemysłowych jest trudno. Prognozowane całkowite nakłady na oba kompleksy produkcji amunicji wynoszą łącznie około 48 mln dolarów. Prezes Przemysław Kowalczuk, z którym rozmawiałem o planach AMC Global Group, nie wyklucza kolejnych inwestycji na terenie Polski.

Czy to inicjatywa korporacji państwowej, czy biznes uruchamiany przez podmioty prywatne – cieszy każda budowa, a nawet poprzedzająca ją rozbiórka starego, straszącego jeszcze tu i ówdzie dawno zamortyzowanego budynku. Do zbrojeniówki wkraczają z przytupem nowe technologie, wymagające nowoczesnych warunków produkcyjnych i serwisowych, otwierające branże na kooperację międzynarodową i wewnątrzkrajową, tworzące miejsca pracy, napędzające obsługujące owe inwestycje firmy projektowe i budowlane, w dalszej perspektywie ułatwiające badania i rozwój. Nie mam wątpliwości: oblicze firm sektora obronnego w najbliższej pięciolatce radykalnie się zmieni. Trzymajmy wszyscy za ten proces kciuki: silny przemysł to nowoczesne wojsko i bezpieczne państwo. Ja kibicuję wszystkim osobom zaangażowanym w generalny remont polskiej zbrojeniówki.