Zatwierdza Strategię Bezpieczeństwa Narodowego, mianuje najważniejszych dowódców Wojska Polskiego, nadaje stopnie wojskowe, decyduje o mobilizacji i kieruje siły zbrojne do działań zagranicą. To tylko niektóre z obowiązków zwierzchnika Sił Zbrojnych RP. Funkcję tę, przez kolejne pięć lat będzie pełnił Andrzej Duda, który po raz drugi zwyciężył w wyborach prezydenckich.
Drugą turę wyborów prezydenckich wygrał ubiegający się o reelekcję prezydent Andrzej Duda. Zdobywając 51,03 procent głosów, pokonał Rafała Trzaskowskiego z Platformy Obywatelskiej, który uzyskał 48,97 procent głosów.
Andrzej Duda pozostanie na stanowisku prezydenta do 2025 roku i do tego czasu będzie sprawował zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi. Obowiązki i uprawnienia głowy państwa w tym obszarze określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku.
Zgodnie z ustawą zasadniczą, „Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium” oraz jest „najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej”. W czasie pokoju sprawuje władzę za pośrednictwem ministra obrony narodowej, mianuje między innymi szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowódców rodzajów sił zbrojnych, nadaje stopnie wojskowe.
Natomiast w czasie „W” do obowiązków zwierzchnika sił zbrojnych należy także mianowanie naczelnego dowódcy sił zbrojnych. W razie bezpośredniego zagrożenia, prezydent, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może także zarządzić mobilizację i zadecydować o wykorzystaniu wojska do prowadzenia działań obronnych. Organem doradczym Prezydenta Rzeczypospolitej w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa państwa jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
Nieco szerzej do kwestii uprawnień i obowiązków zwierzchnika sił zbrojnych odnosi się Ustawa o powszechnym obowiązku obrony z 21 listopada 1967 roku. Zgodnie z nią, prezydent na wniosek prezesa rady ministrów zatwierdza strategię bezpieczeństwa narodowego, wydaje Polityczno-Strategiczną Dyrektywę Obronną Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne dokumenty wykonawcze do Strategii Bezpieczeństwa Narodowego.
Głowa państwa, na wniosek premiera, może także wprowadzić stan gotowości obronnej państwa, a w razie konieczności jego obrony, a na wniosek Rady Ministrów, podejmuje decyzję o rozpoczęciu i zakończeniu czasu wojny na terytorium Polski. Zwierzchnik sił zbrojnych wspólnie z rządem jest też zobligowany do kierowania obroną państwa do czasu mianowania naczelnego dowódcy sił zbrojnych i przejęcia przez niego dowodzenia.
Prezydent zatwierdza także plany krajowych ćwiczeń systemu obronnego, kieruje ich przebiegiem, może także uczestniczyć w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej. Ustawa gwarantuje zwierzchnikowi sił zbrojnych także możliwość zwracania się do wszystkich organów władzy publicznej, administracji rządowej i samorządowej, przedsiębiorców, kierowników innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych o istotne ze względu bezpieczeństwa i obronności państwa informacje. Poza tym prezydent powinien także inicjować oraz wspierać wszelkie działania mające na celu kształtowanie postaw patriotycznych w społeczeństwie.
Prezydent, na wniosek Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, decyduje również o skierowaniu sił zbrojnych do działań poza granicami państwa. Jest to możliwe w przypadku konfliktu zbrojnego i konieczności wzmocnienia armii sojuszniczych, prowadzenia misji pokojowych czy zapobieganiu aktom terroryzmu i ich skutkom.
Insygnium zwierzchnika sił zbrojnych jest Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to czerwona płachta materiału z wizerunkiem orła, obramowana wężykiem generalskim. Została odwzorowana z Chorągwi Rzeczypospolitej ustanowionej 27 grudnia 1927 roku. W 1939 roku trafiła ona do Londynu, gdzie była używana przez Prezydentów RP na Uchodźstwie.
Prezydent obejmuje zwierzchnictwo nad siłami zbrojnymi podczas uroczystości, która odbywa się po jego zaprzysiężeniu. Ma ona miejsce na placu przed Grobem Nieznanego Żołnierza lub w innym miejscu określonym przez ministra obrony narodowej. W ceremonii biorą udział przedstawiciele władz państwowych, najważniejsi wojskowi dowódcy, a także dyplomaci, duchowni i kombatanci.
Funkcję zwierzchnika prezydent pełni przez całą kadencję, czyli przez pięć lat.
autor zdjęć: Jakub Szymczuk / KPRP
komentarze