Numer otwiera artykuł prof. dr. hab. Marka Wrzoska poświęcony ocenie zagrożenia militarnego. Autor zwraca uwagę na specyficzną cechę przewidywania w czasie walki zbrojnej – krótki czas, liczony od chwili, gdy wydarzenie zostało przewidziane, do chwili, gdy ono nastąpiło. Skupia się na analizie diagnostycznej, metodzie scenariuszy oraz metodzie prognozowania zagrożeń. Wyjaśnia zawiłości prognozowania naukowego, które w aspekcie zagrożenia militarnego charakteryzuje się zarówno wielowymiarowością, jak i wielopłaszczyznowością, co oznacza, że oprócz działań militarnych strony przeciwnej obejmuje również inne płaszczyzny, takie jak życie społeczne, gospodarka, polityka czy dyplomacja. W konkluzji autor odwołuje się do ogólnej opinii oficerów rozpoznania wojskowego, którzy twierdzą, że ocena zagrożeń militarnych będzie determinowana charakterem i specyfiką prowadzonej operacji.
Analizę koncepcji Follow-on Forces Attack (FOFA) w odniesieniu do konfliktu rosyjsko-ukraińskiego przeprowadza ppłk mgr Arkadiusz Czeladzki. Koncepcja ta jest postrzegana jako skuteczne narzędzie systematycznego obniżania potencjału bojowego przeciwnika przez precyzyjne uderzenia na cele w głębi jego ugrupowania operacyjnego. Skoncentrowanie dostępnych środków rażenia na wybranych elementach ugrupowania bojowego przeciwnika i ich zneutralizowanie może skutkować osłabieniem jego potencjału bojowego. Takie podejście umożliwia osiągnięcie zamierzonego efektu bez konieczności ponoszenia kosztów związanych z bezpośrednim zaangażowaniem sił własnych. Skuteczność FOFA opiera się na zdolności do jednoczesnego wykorzystania potencjału różnych domen: lądowej, powietrznej, cybernetycznej i kosmicznej, a kluczową rolę odgrywa sprawny targeting. Zaletą koncepcji jest także jej elastyczność – możliwość adaptacji do zmieniających się warunków, także w odniesieniu do konfliktów asymetrycznych i hybrydowych. Może stać się ona jednym z filarów nowoczesnych koncepcji operacyjnych w ramach systemu bezpieczeństwa zbiorowego.
O znaczeniu Morza Bałtyckiego dla polityki bezpieczeństwa morskiego NATO oraz skuteczności reagowania Sojuszu na rosyjskie działania hybrydowe pisze dr hab. Miłosz Gac. Jedną z inicjatyw dotyczących ochrony infrastruktury krytycznej, w tym podwodnej, jest nadzorowanie obszarów morskich z powietrza oraz za pomocą platform bezzałogowych. Państwa członkowskie NATO położone nad Morzem Bałtyckim powinny skoncentrować się również na modernizacji swoich marynarek wojennych, zwiększeniu interoperacyjności wojsk specjalnych oraz wzmocnieniu obserwacji i przeciwdziałaniu rosyjskim działaniom. Wzmocnienie obecności NATO w basenie Morza Bałtyckiego staje się nie tylko koniecznością, wynikającą z coraz większej aktywności wojskowej Rosji, lecz także wyrazem solidarności i determinacji Sojuszu w obliczu współczesnych wyzwań bezpieczeństwa morskiego.
Autorzy kolejnego opracowania, mgr Janusz Leżoń, mgr inż. Julian Traciak i mgr inż. Józef Zaguła, podejmują temat wojsk obrony terytorialnej jako integralnego rodzaju sił zbrojnych, elementu systemu obrony kraju. Udowadniają, że wojska te stanowią komponent nowoczesnej struktury militarnej państwa, którego powiązanie z podsystemem niemilitarnym może w decydujący sposób wpływać na skuteczność obrony narodowej. Twierdzą, że istotą i wyznacznikiem wojsk obrony terytorialnej jest ich powszechność. Na tej zasadzie oparto funkcjonowanie systemu zarządzania kryzysowego resortu obrony narodowej.
Ewolucję ukraińskich organów dowodzenia poziomu brygady i batalionu w trakcie konfliktu rosyjsko-ukraińskiego analizuje ppłk dypl. SZRP dr Adrian Napora. Wskazuje, że stanowiska dowodzenia są rozwijane w modelu rozproszonym, co oznacza, że poszczególne komórki organizacyjne wykonują swoje obowiązki w odosobnionych miejscach. Takie rozmieszczenie organów dowodzenia zmusza przeciwnika do wykrywania i rażenia każdego elementu osobno, tym samym zwiększa ich żywotność. Autor sugeruje, żeby w naszych siłach zbrojnych zwiększać żywotność organów dowodzenia, dawać większą swobodę wyboru miejsc pracy oraz stworzyć warunki do efektywnego angażowania oficerów rezerwy w strukturach dowództw.
Sposoby wykorzystania bezzałogowych systemów lądowych na polu walki omawia w ramach studium przypadku dr inż. Wiesław Kuchta. Twierdzi, że użycie tych systemów w walce wymaga bardziej zaawansowanych technologii oraz innego podejścia do bojowego zastosowania i reguł eksploatacji tych platform choćby ze względu na duże możliwości zastosowań oraz zmienność środowiska i otoczenia, w którym operują. Wyniki analizy mogą wyznaczać kierunki do prowadzenia badań nad przyszłością nowych środków walki.
Próbę oceny stanu przygotowania miast do ewakuacji w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa podjął ppłk dr Daniel Michalski. Ewakuacja w sytuacji konfliktu wymaga precyzyjnego planowania logistycznego, a zasadnicze znaczenie mają infrastruktura transportowa, zasoby medyczne oraz systemy komunikacji kryzysowej. Z badań wynika, że w kraju nie funkcjonuje jednolita i wystarczająco szczegółowa koncepcja organizacji ewakuacji. Brakuje jednoznacznych procedur współpracy między administracją publiczną, służbami ratunkowymi, wojskiem oraz jednostkami samorządu terytorialnego, co znacząco utrudnia ich skoordynowane działania. Autor w konkluzji stwierdza, że obecny system ewakuacyjny w naszym kraju wymaga głębokiej modernizacji, a jego skuteczność będzie zależała od stopnia implementacji nowej ustawy oraz zdolności administracji publicznej do wprowadzenia realnych zmian dotyczących planowania i organizacji ewakuacji.
Numer zamyka artykuł płk. rez. dr. hab. Przemysława Paździorka zawierający analizę ewolucji koncepcji operacyjnych sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych. Obecne koncepcje są wyraźnie ukierunkowane na zagrożenia, co odróżnia je od wcześniejszych, które były zorientowane na przyszłe zdolności wojskowe. Za celową uznaje się współpracę w zakresie bezpieczeństwa teatru działań wojennych oraz zaczyna postrzegać się odstraszanie nie tylko jako problem strategiczny, lecz także operacyjny. W analizowanych koncepcjach podkreśla się znaczenie dążenia do innowacyjności
i zwiększania zdolności jako sposobu na maksymalizowanie jakościowej i liczebnej przewagi połączonych sił w rozwiązywaniu złożonych problemów.
Dodatkowym materiałem jest sprawozdanie mgr. Tycjana Wagnera z konferencji naukowej na temat nowych technologii w rozpoznaniu wojskowym na potrzeby operacji wielodomenowych, która odbyła się w Wydziale Wojskowym Akademii Sztuki Wojennej.
Życzymy przyjemnej lektury i zachęcamy do publikowania swoich przemyśleń na łamach naszego czasopisma.
