moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję
Powstańcze Powązki

Cmentarze na Woli przy ul. Powązkowskiej w pierwszych dniach powstania były terenem krwawych walk. Nekropolie wielokrotnie przechodziły z rąk do rąk. Broniły ich bataliony Zgrupowania Armii Krajowej „Radosław”. Po wojnie spoczęli tutaj w powstańczych kwaterach żołnierze AK.


Już 1 sierpnia bataliony „Zośka”, „Pięść” i „Parasol” ze Zgrupowania Armii Krajowej „Radosław” zajęły na Woli m.in. tereny cmentarza ewangelickiego, kalwińskiego, żydowskiego i katolickiego.

Trzy dni później ruszyło tutaj niemieckie natarcie, którego celem było odblokowanie arterii komunikacyjnej wschód–zachód. Zgrupowanie zostało odcięte od Śródmieścia, a od 7 sierpnia walczyło w osamotnieniu.

Następnego dnia rankiem Niemcy przypuścili kolejny szturm na kompleks cmentarzy. Uderzenie wspierane było czołgami, ogniem granatników, artylerii i pociągu pancernego. – Niemcy atakują coraz zajadlej, znów bombardują i niszczą nasze pozycje z dział i granatników. Potworny huk i gwizd odłamków mieszają się z krzykiem i jękami rannych – wspomina na stronie batalionu „Parasol” Eugeniusz Kraszewski „Zojko”.

Ostrzeliwani powstańcy zaczęli się cofać. Dowódca Zgrupowania ppłk Jan Mazurkiewicz „Radosław” postanowił przebić się ze swoimi żołnierzami do Puszczy Kampinoskiej. Otrzymał jednak rozkaz pozostania na stanowisku.

Dzięki brawurowemu kontratakowi powstańcom udało się odzyskać tereny cmentarzy. Obszar nekropolii jeszcze kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk. Wreszcie 9 sierpnia bezpowrotnie został utracony cmentarz ewangelicki, a 10 sierpnia niemieckie ataki objęły okolice cmentarza katolickiego.

11 sierpnia ppłk „Radosław” wycofał swoje oddziały przez ruiny getta na Stare Miasto. Jednak kilkudniowe ciężkie walki powstrzymały siły niemieckie na przedpolu Starówki, umożliwiając dowództwu AK reorganizację oddziałów i przygotowanie do obrony dzielnicy.

Zgrupowanie „Radosław” straciło podczas starć na cmentarzach i w ich okolicy 600–700 żołnierzy, czyli ok. połowę pierwotnego stanu.


Po wojnie na wojskowym cmentarzu na Powązkach, mimo problemów ze strony ówczesnych władz, udało się doprowadzić do powstania 11 kwater powstańczych. Chowano w nich ciała zidentyfikowanych żołnierzy, ekshumowane z warszawskich podwórek i skwerów. Powstały m.in. kwatery batalionów „Zośka”, „Parasol”, „Miotła”, „Żywiciel”. „Baszta" i „Jerzyki".

Na terenie cmentarza wzniesiono też kilka pomników, w tym Gloria Victis (Chwała Zwyciężonym) według projektu Heleny Kłosowicz. Pod wysokim obeliskiem z czarnego marmuru co roku w godzinę „W" jest oddawany hołd poległym powstańcom.

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO